Author :
Abstract
Araştırmanın amacı Türkiye’de okuryazarlık konusunda yapılan lisansüstü tezlerin çeşitli kategorilere göre incelemesi yapılarak bir durum değerlendirmesi yapmaktır. Bu amaç doğrultusunda, Yüksek Öğretim Kurumu tez merkezi taranmış ve 463 tez incelenmiştir. Geçmişten günümüze kadar okuryazarlık konusunda yapılmış olan tezler içerik analizi yapılarak, tez türü, yılı, enstitüsü, üniversitesi, danışman unvanı, tez dili, konusu, araştırma yöntemi, araştırma deseni, örneklem grubu, örneklem yöntemi, veri toplama aracı, veri analiz yöntemi kategorilerine göre incelenmiştir. Bu kategorilere göre elde edilen veriler, yüzde ve frekans kullanılarak yorumlanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre en fazla yayının yüksek lisans düzeyinde ve en çok yayın yapılan yıllar 2015-2019 arasındadır. Tezlerin daha çok kamu üniversitelerinde ve eğitim bilimleri ile sosyal bilimler enstitülerinde gerçekleştiği tespit edilmiştir. Ayrıca tez danışmanlarının çoğunlukla Profesör ve Dr. Öğretim Üyesi unvanında olup Türkçe yayınların fazla olduğu ve eğitim öğretim ve işletme (ekonomi) konularında yoğunlaştığı görülmüştür. İncelenen tezlerde, nicel araştırma ve karma araştırmaların daha çok tercih edildiği, araştırma deseni olarak da nicel araştırma yöntemlerinden tarama, nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi çalışması ve karma araştırma yöntemlerinden de eylem araştırmasının ön planda olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunun basit / rastgele yöntemiyle seçildiği ve örneklem olarak üniversite ile ortaokul öğrencilerinin tercih edildiği, örneklem büyüklüğünün 1-50 ve 201 ve üzeri kişi arasında yoğunlaştığı, veri toplama aracı olarak likert tipi anketlerin ve başarı testlerinin kullanıldığı ve veri analiz yönteminde de daha çok SPSS programının kullanıldığı belirlenmiştir.
Keywords
Abstract
For the purposes of postgraduate studies which types of literacy in Turkey's theses research study done by various categories it is to make an assessment of the situation. For this purpose, the thesis center of the Higher Education Institution was searched and 463 theses were examined. Theses about literacy from the past to the present are analyzed by content analysis, thesis type, year, institute, university, advisor title, thesis language, subject, research method, research design, sample group, sampling method, data collection tool, data analysis method categories has been examined. The data obtained according to these categories were interpreted using percentage and frequency. According to the findings of the research, the highest number of publications is at the graduate level and the most published years are between 2015-2019. It was found that theses were mostly realized in public universities and educational sciences and social sciences institutes. In addition, the thesis advisors are mostly Professor and PhD. It has been observed that Turkish publications are high and concentrated on education, training and business (economics). In the theses examined, it is concluded that quantitative and mixed research methods are preferred, and quantitative research methods, content analysis and qualitative research methods are used as research design and action research is the forefront. The sample group of the research was selected by simple / random method and university and secondary school students were preferred as the sample, the sample size was concentrated between 1-50 and 201 and above, the likert type surveys and achievement tests were used as data collection method and more SPSS in data analysis method program is used.
Keywords
- Aldemir, A. (2010). Halk kütüphanelerinde bilgi okuryazarlığı uygulamaları ve türkiye için bir model önerisi. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Altun, A. (2005). Gelişen teknolojiler ve yeni okuryazarlıklar (Birinci Baskı). Ankara, Anı Yayıncılık.
- Arslan, S. (2019). İlkokullarda ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Güneş, F. (2013). Görsel okuma eğitimi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2) , 1-17.
- Gürcan, H. İ. (2011). İnternette Medya Okuryazarlığı yaklaşımı. XVI. Türkiye’de İnternet Konferansı. 35-40. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/17290489-Internette-medyaokuryazarligi-yaklasimi.html
- Güven, İ. (2014). Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlığı ve Medya Okuryazarlığı Düzeylerinin İncelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9 (2), 787-800.
- https://sozluk.gov.tr/ okuryazarlık tanımına 22.12.2019 tarihinde ulaşılmıştır.
- Kavak, N., Tufan, Y., Demirelli, H. (2006). Fen-teknoloji okuryazarlığı ve informal fen eğitimi: gazetelerin potansiyel rolü. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (3), 17-28.
- MEB. (2018). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programı (Ortaokul 5 ve 6.Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
- MEB. (2018). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programı (İlkokul 1, 2, 3, 4. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.12
- MEB. (2018). 2023 eğitim vizyonu. https://2023vizyonu.meb.gov.tr/ adresinden 21.12.2019 tarihinde alınmıştır.
- MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar).
- MEB. (2018). İngilizce dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar).
- MEB. (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
- MEB. (2018). Medya okuryazarlığı dersi öğretim programı (Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu 7 veya 8. Sınıflar) Ankara: MEB Yayınları.
- MEB. (2018). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar).
- MEB. (2018). T. C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programı (Ortaokul 8. Sınıf).
- MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar).
- Önal, İ. (2010). Tarihsel Değişim Süreci İçinde Yaşam Boyu Öğrenme ve Okuryazarlık: Türkiye Deneyimi, Bilgi Dünyası, 11(1), 101-121
- Özel, N. (2013). Araştırma görevlilerine bilgi ve iletişim teknolojileri bağlamında bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Polat, C. ve Odabaş, H. (2008, Mart). Bilgi Toplumunda Yaşam Boyu Öğrenmenin Anahtarı: Bilgi Okuryazarlığı. Demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Antalya.
- Roth, C. E. (1992). Environmental Literacy: Its roots, evolution and directions in the 1990s. Columbus: OH:ERIC Clearinghouse for Science, Mathematics, and Environmental Education.
- TCMB. (2015). Bülten. Sayı 37.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, M., Tiryaki Z. (2016). Sağlık Okuryazarlığı Nedir? Nasıl Ölçülür?. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(4).
