Author :
Abstract
Çalışmada Darende ve Malatya havzalarını birleştiren ve Tohma çayı tarafından açılmış olan Hisarcık Boğazı’nın doğu kesimi incelenmiştir. Bu kesimde boğaz, kanyon görüntüsü kazanmakta ve “Ozan Kanyonu” olarak adlandırılmaktadır. Bu araştırmanın amacı Ozan Kanyonu’nun oluşumu, gelişimi ve jeomorfolojik özelliklerini açıklamaktır. Çalışma arazi gözlem ve incelemelerine dayanmaktadır. Sahanın haritaları CBS yazılımları kullanılarak oluşturulmuştur. İnceleme sahasının temelinde Üst Jura-Alt Kretase’ye ait kireçtaşları bulunmaktadır. Bu formasyon üzerine diskordans olarak yatay ve yataya yakın Eosen arazileri gelmektedir. Eosen arazileri, üst üste iki basamak oluşturacak şekilde korniş ve şevlerden oluşmaktadır. Eosen formasyonu üzerinde diskordans olarak Miyosen arazileri yer almaktadır. Tohma çayı önce Miyosen arazileri üzerine konsekant olarak kurulmuştur. Daha sonra temelde yer alan Üst Jura-Alt Kretase kireçtaşları içerisine epijenik olarak gömülmüştür. Ozan Kanyonu, 18 km uzunluğa sahiptir. Kanyonda nispi yarılma farkı 700 m kadardır. Kornişlerde yamaç eğim değerleri 70-80o’leri bulmakta ve dik bir duvar görüntüsü ortaya çıkmaktadır.
Keywords
Abstract
The eastern part of Hisarcık Gorge which merges Darende and Malatya basins and has been opened by Tohma river has been studied. In this section the gorge is transformed into a canyon and has been named "Ozan Canyon". The aim of this study is to explain the formation, development and geomorphological characteristics of Ozan Canyon. The study is based on field observations and studies. Maps of the terrain were formed by using GİS software. The foundation of the field area is comprised of Upper Jurassic-Lower Cretaceous aged limestones. Horizontal and near-horizontal Eocene layers are located on this formation unconformably. Eocene lands consist of cornices and slopes. The Miocene lands are located on the Eocene formation as discordance. The Tohma river was first established consequent on the Miocene fields. Later, the stream was buried epigenically within the Upper Jurassic-Lower cretaceous limestones at the basement. The length of the Ozan Canyon is 18 km. The relative cleavage difference of the canyon amounts to around 700 m. The slope inclination values in the cornices are 70-80o and it is look like a steep wall.
Keywords
- Akkan, E. (1996). Şahinkaya Yarmavadisi. Ankara Üniversitesi, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 271- 296.
- Akbulut, G. ve Ünsal, Ö. (2012). Levent Vadisi’nin (Malatya) Jeopark ve Jeoturizm Potansiyeli. I. Ulusal Coğrafya Sempozyumu, 28-30.
- Akkuş, M.F. (1971). Darende-Balaban Havzasının Jeolojik ve Stratigrafik İncelemesi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 76: 1-60.
- Ardos, M. (1979). Türkiye Jeomorfolojisinde Neotektonik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları.
- Atalay, İ. (2017). Türkiye Jeomorfolojisi. İzmir: Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri.
- Ayan, T. ve Bulut, C. (1964). Balaban, Yazıhan, Kurşunlu ve Levent Bucakları (Malatya) Arasın- daki Alanın Genel Jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 62: 58-71.
- Aylar, F. ve Çoban, A. (2006). İncesu Yarmavadisi (Çorum-Ortaköy). Marmara Coğrafya Dergisi, 14: 121-136
- Božić, S. and Tomić, N. (2015). Canyons and Gorges As Potential Geotourism Destinations İn Serbia: Comparative Analysis From Two Perspectives–General Geotourists and Pure Geotourists’. Open Geosciences, 7 (1): 531-546.
- Elibüyük, M. (1978). Malatya Çevresinde Coğrafi Olayların Kartografik Çizimi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Ankara.
- Erinç, S. (2010). Jeomorfoloji I. İstanbul: Der Yayınları.
- Gedik, F. (2010). Malatya Havzasındaki Sığ Denizel Sedimanların Oligo-Miyosen Bentik Fora- minifer Tanımlaması ve Biyostratigrafisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Günek, H. (1995). Darende Ovası ve Gürün Çevresinin Fiziki Coğrafyası, Yayınlanmamış Dok- tora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
- Gürgöze, S. (2016). Ozan Kanyonunun (Malatya) Jeomorfolojisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
- Gürgöze, S. ve Uzun, A. (2017). “Ozan Kanyonu’nun (Malatya) Jeomorfolojisi”, Uluslararası Jeomorfoloji Sempozyumu 12-14 Ekim 2017, Bildiriler Kitabı: 125-126, Elazığ.
- İbret, B. Ü. ve Cansız, E. (2016). Kanyon Turizmi ve Ekoturizm Açısından Değerlendirilmesi Gereken Bir Yöre: Küre- Ersizlerdere- Karacehennem Kanyonu. Marmara Coğrafya Dergisi, 107-117.
- Örçen, S. (1986). Medik-Ebreme (KB Malatya) Dolayının Biyostratigrafisi ve Paleontolojisi. Ma- den Tetkik ve Arama Dergisi, 105/106: 36-69.
- Özçelik, O. (1992). Levent (Akçadağ-Malatya) Kuzeybatısında Ulupınar Formasyonunun (Ma- estrihtiyen) Organik Fasiyes İncelemeleri. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 41: 63-65.
- Özçelik, O. ve Altunsoy, M. (1993). Levent (Akçadağ-Malatya) Kuzeybatısında Ulupınar For- masyonu (Üst Kretase) Kumtaşlarının Petrofasiyes Özellikleri. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 42: 15-20.
- Özdemir, M.A. ve Tonbul, S. (1996). “Kömürhan Boğazı (Malatya-Elazıg)”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8(1): 239–262.
- Sançar, T., Zabcı, C., Akçar, N., Karabacak, V., Yeşilyurt, S., Yazıcı, M., Serdar Akyüz, H., Öztü- fekçi Önal, A., Ivy-Ochs, S., Christl, M. and Vockenhuber, C. (2019). Geodynamic İmportance Of The Strike-Slip Faults At The Eastern Part Of The Anatolian Scholle: Inferences From The Uplift and Slip Rate Of The Malatya Fault (Malatya-Ovacık Fault Zone, Eastern Turkey). Journal of Asian Earth Sciences (2019), doi: https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2019.104091.
- Sevimli, U.İ. (2009). Yazıhan (Malatya) Batısının Tektono-Stratigrafisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
- Solak, S., Ünlügenç, U. ve Akınca, A.C. (2016). Levent (Akçadağ-Malatya) Bölgesinin Tektono- Stratigrafisi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 31(2): 379-390.
- Şengör, A.M.C. (1980). Türkiye’nin Neotektoniğinin Esasları. TSK Konferansı Serisi, No: 2, Ankara.
- Uzun, A. (1993). Nişantaşı Yarmavadisi (Bayburt). Türk Coğrafya Dergisi, 28: 165-179.
- Yalçınlar, İ. (1996). Strüktüral Jeomorfoloji, Cilt: 1, Genişletilmiş 4. Baskı. Konya: Öz Eğitim Yayınla- rı.
