Author :
Abstract
Kuruldukları günden buyana insanlığın gelişmesi için gerekli etkileşim ortamını kentler sağlamıştır. Kentlerin insan yaşamına olumsuz etkileri daha önce hiç ulaşmadıkları yüzey ve nüfus büyüklüğünü aştığı zaman olan Sanayi Devrimine kadar hissedilmemiştir. Kesintisiz genişleyen ve kalabalıklaşan kent ortamında başta yoğun insan faaliyetleri nedeniyle atmosferik ortamın özellikleri bozulmuştur. Bu bozulmadan insanların etkilenme sebeplerinden biri de biyoklimatik konfor açısından yaşanan olumsuzluklardır. Biyoklimatik konforu düşük alanlarda fiziksel ve ruhsal sağlık, enerji ve verimlilik bazlı ekonomik kayıplar ortaya çıkmaktadır. İklim değişikliğinin etkisiyle gelecekte bu kayıpların artacağı kaçınılmazdır. Bu çalışmada, son yıllarda benimsenen ekonomi politikalarından kaynaklı toprak rantıyla hızlı yayılan Türk kentlerinden biri olan Erzurum kent merkezinde kentsel yayılmanın ve dolayısıyla yüzey artışının insan biyoklimatik konfor şartlarına etkisinin belirlenmesine dair bir yaklaşım geliştirilmiş ve bir yıllık verilerle yaklaşım test edilmiştir. Buna göre kentsel yüzeylerin etkisiyle kır – kent arası sıcaklık stresi farkı yıl boyunca %3,0 (kent sıcak), yaz döneminde ise %7,9’dir (kent sıcak). Kentsel planlama ve tasarım ilkelerinin uygulanması, yapılı çevre ve yeşil alan dengesinin iyi kurgulanması biyoklimatik konfor şartlarını iyileştirecektir. Bu sayede gelecekte kentlerde daha yoğun hissedilmesi beklenen iklim değişikliğine karşı uyum daha fazla sağlanmış olacaktır.
Keywords
Abstract
Cities have functioned as the scene for the development of humanity due to the required interaction environment they provide since their first appearance on the earth. It was not until the Industrial Revolution when the surface area and population size of the city exceeded the threshold never experienced before that their negative impacts were felt on humans. In the urban environment, which is constantly expanding and becoming crowded, the characteristics of the atmospheric environment have deteriorated due to intense human activities. One of the reasons why people are affected by this deterioration is the negativities experienced in terms of bioclimatic comfort. Physical and mental health, energy and productivity-based economic losses occur in areas with low bioclimatic comfort. It is inevitable that these losses will increase in the future with the effect of climate change. In this study, an approach was developed to determine the effect of urban sprawl and thus surface increase on human bioclimatic comfort conditions in Erzurum city center, which is one of the Turkish cities that spread rapidly with land rent due to the economic policies adopted in recent years, and the approach was tested with one-year data. Accordingly, with the effect of urban surfaces, the heat stress difference between rural and urban is 3.0% throughout the year (urban is hotter) and 7.9% in summer (urban is hotter). The application of urban planning and design principles, and the good balance of built environment and green space will improve bioclimatic comfort conditions. In this way, adaptation to climate change, which is expected to be felt more intensely in cities in the future, will be achieved more.
Keywords
- Atalay, I. (1983). Erzurum Ovası ve Çevresinin Toprakları. Ege Coğrafya Dergisi, 1 (1), 68-99.
- Basiago, A. D. (1999). Economic, social, and environmental sustainability in develop- ment theory and urban planning practice. The Environmentalist 19, 145 – 161.
- Blażejczyk, K.,Kuchcik, M., Dudek, W., Kręcisz, B., BLażejczyk, A., Milewski, P., Szmyd, J., PaLczyński, C. (2016). Urban heat ısland and bioclimatic comfort in Warsaw. In F. Musco (ed.), Counteracting Urban Heat Island Effects in a Global Climate Change Scenario (pp. 305-321). DOI 10.1007/978-3-319-10425-6_11
- Cheung, W.W. L., Pauly, D. (2016) Global-scale responses and vulnerability of marine species and fisheries to climate change, fisheries, climate change, Global Atlas of Marine Fisheries. Island Press.
- Demircan, N., Toy S. (2018). Turkish urban climate change literature, Atlas Journal, 10, 809-814.
- Çalışkan, O., Türkoğlu, N. (2011). Ankara şehrinin insan biyoklimatolojisi açısından analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 978-1001.
- Çalışkan, O., Türkoğlu, N. (2014). Ankara’da termal koşulların eğilimi ve şehirleşme- nin termal konfor koşulları üzerine etkisi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 12 (2), 119-132.
- Çağlak, S. (2017). Samsun’un biyoklimatik konfor şartlarının incelenmesi ve şehirleşmenin biyoklimatik konfor şartlarına etkisi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çağlak, S. (2021). Effects and possible consequences of climate change on bioclimatic comfort conditions [Unpublished doctoral thesis]. Ondokuz Mayıs University.
- Çağlak, S., Kırkık Aydemir, K. P., Kazancı, G. (2021). Effects of urbanization on biocli- matic comfort conditions; Bolu example. City Health Journal, 2(2), 47-55.
- Çiftci, Ç., Dursun, Ş., Levend, S., Fatma, K. (2013). Topoğrafik yapı, iklim şartları ve kentleşmenin Konya’da hava kirliliğine etkisi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergi- si, 1(1): 19-24.
- de Freitas, C. R., Grigorieva, E.A. (2015). A Comprehensive catalogue and classification of human thermal climate ındices. International Journal of Biometeorology, 59, 109– 120.
- Durand, J.O. (1967). The modern expansion of world population. Proceedings of the American Philosophical Society, June 1967.
- Epstein, Y., Moran, D.S. (2006). Thermal comfort and the heat stress ındices. Industrial Health, 44: 388–398.
- Erkek, E., Başaran, N., Atun, R, Kalaycı, Ö., Lamba, H., Öner, A., Çabuk, S.N., Uyguç- gil, H. ve Ağaçsapan, B. (2020). Biyoklimatik konfor ve arazi kullanımı arasındaki ilişkinin cbs ve ua teknikleri kullanılarak incelenmesi: İzmir ili örneği. Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering, 20, 174-188.
- Fanger, P.O. (1970). Thermal comfort. Copenhagen, Danish Technical Press, 244 pp.
- Gonzalez, M. J., De Lazora, M.L., (2011). Urban development and sustainability. Euro- pean Journal of Geography,1, 1- 12.
- Gulyas, A.,Unger, J., Matzarakis, A., (2006). Assessment of the microclimatic and hu- man comfort conditions in a complex urban environment: Modelling and measurements. Building and Environment, 41, 1713–1722.
- Höppe, P., 1993. Heat balance modelling. Experientia, 49, 741-746.
- Höppe, P., 1999. The physiological equivalent temperature-a universal index for the biometeorological assessment of the thermal environment. Int. J. Biometeorol. 43,
- IPCC (2014). Climate Change 2014. Synthesis Report. https://www.ipcc.ch/pdf/assessmentreport/ar5/syr/SYR_AR5_FINAL_full.pdf
- Kestane, Ö. ve Ülgen, K. (2013). İzmir ili için biyoklimatik konfor bölgelerinin belir- lenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik Bilimler Dergisi, 5 (3), 18-25.
- Koç, A. (2019). Yalova kent merkezinin biyo-klimatik konfor yönüyle değerlendirilme- si. 4th International Scientific Research Congress (14 – 17 February 2019 / Yalova) (UBAK).
- Lee, S. H., Song, C. K., Baik, J. J., Park, S. U. (2009). Estimation of anthropogenic heat emission in the gyeong-in region of Korea. Theoretical and Applied Climatology, 96 (4); 291-303.
- Lerner, D. (1964). The passing of traditional society modernizing The Middle East. The Free Press.
- Le Treut, H.R., Somerville, U., Cubasch, Y., Ding, C., Mauritzen, A., Mokssit, T., Peter- son, M. (2007). Historical overview of climate change. In Solomon vd. (Eds.), Climate change 2007: The physical science basis. contribution of working group ı to the fourth assessment report of the IPCC. Cambridge University Press.
- Matzarakis, A., Mayer, H. (1996). Another kind of environmental stress: Thermal stress. WHO Newsletters, 18, 7-10.
- Matzarakis, A., Mayer, H., Iziomon, M. G. (1999). Applications of a universal thermal ındex: Physiological equivalent temperature. Int J Biometeorol, 43, 76–84
- Matzarakis, A.; Rutz, F.; Mayer, H., 2000. Estimation and calculation of the mean radi- ant temperature within urban structures. in: biometeorology and urban climatology at the turn of the millenium. In R.J. de Dear, J.D. Kalma, T.R. Oke and A. Auliciems (Eds.), Selected Papers from the Conference ICB-ICUC'99, Sydney, WCASP-50, WMO/TD No. 1026, 273-278. Matzarakis, A., Rutz, F., Mayer, H., 2007. Modelling radiation fluxes in simple and complex environments – application of the Rayman model. International Journal of Biometeorology, 51, 323-334.
- Mayer, H. (1993). Urban bioclimatology. Experientia 49: 957-963.
- NASA (2018). https://climate.nasa.gov/causes/ .
- Oke, T. R. (1973). City size and the urban heat ısland. Atmospheric Environment, 7 (8):
- Parsons, K.C. (2003). Human thermal environments: the effects of hot, moderate, and cold environments on human health, comfort and performance. Taylor & Francis, London, New York.
- Raven, J., Stone, B., Mills, G., Towers, J., Katzschner, L., Leone, M., Gaborit, P., Geor- gescu, M., and Hariri, M. (2018). Urban planning and design. In Rosenzweig, C., W. Solecki, P. Romero-Lankao, S. Mehrotra, S. Dhakal, and S. Ali Ibrahim (eds.), Climate change and cities: Second assessment report of the urban climate change research network. Cambridge University Press. New York. 139–172.
- Rossi, U. 2004. The multiplex city. The process of urban change in the historic centre district of Naples. European Urban and Regional Studies, 11 (2) :156-169.
- Rzepa,M. (2009).The Map of sky view factor in the center of Lodz. The Sevent ınternational conference on urban climate.,29 June – 3 July 2009,Yokohama, Japan.
- Satterthwaite, D. (2008). Cities' contribution to global warming: Notes on the allocation of greenhouse gas emission. Environment and Urbanization, 20 (2), 539-550.
- Svensson M. K., Eliason I. (2002). Diurnal air temperatures in built-up areas in relation to urban planning. LandscapeAnd Urban Planning, 61 (1), 37-54.
- Tonyaloğlu, E.,E. (2019). Kentleşmenin kentsel termal çevre üzerindeki etkisinin değer- lendirilmesi, Efeler ve İncirliova (Aydın) örneği. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 1-13.
- Toy S, Yilmaz S, Yilmaz, H. (2007). Determination of bioclimatic comfort in three diffe- rent land uses in the City of Erzurum, Turkey. Building environment, 42(3), 1315– 1318.
- Toy, S. (2010). Biyoklimatik konfor değerleri bakımından Doğu Anadolu bölgesi rekreasyonel alanların incelenmesi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Toy, S., Kantor, N. (2017). Evaluation of human thermal comfort ranges in urban clima- te of winter cities on the example of Erzurum city. Environmental Science and Pollution Research, 24 (2):1811–1820.
- Tuller, S.E. (1980). Effects of a moderate sized city on human thermal bioclimate during clear winter nights. International Journal of Biometeorology, 24, 97–106.
- Türkeş, M. (2012). Küresel iklim değişikliği ve çölleşme. İçinde N. Özgen (Ed.) Günümüz Dünya Sorunları – Disiplinlerarası Bir Yaklaşım. Eğiten Kitap.
- Türkeş, M. (2013). İklim değişiklikleri: Kambriyen’den pleyistosene, geç holosen’den 21. yüzyıla. Ege Coğrafya Dergisi, 22 (1), 1- 25.
- Türkoğlu, N., Çalışkan, O., Çiçek, İ., Yılmaz, E. (2012). Şehirleşmenin biyoklimatik ko- şullara etkisinin Ankara ölçeğinde incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9 (1): 932-955.
- UNHABITAT (United Nations Human Settlements Programme) (2014). Urban plan- ning for city leaders (2nd Edition). Nairobi. https://unhabitat.org/
- Unger, J. (1999). Comparisons of urban and rural bioclimatological conditions in the case of a Central-European city. International Journal of Biometeorology, 43: 139–
- World Bank (2018). https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL
- Yazar, K.H. (2006). Sürdürülebilir Kentsel Gelişme Çerçevesinde Orta Ölçekli Kentlere Dönük Kent Planlama Yöntem Önerisi [Unpublished Doctoral Thesis]. Ankara University Social Sciences Institute.
- Yılmaz, S., Yıldız, N. D., Avdan, U. (2013). Ekolojik kentsel planlamada Rayman mode- li ve termal bant kullanılarak biyoklimatik konforun hesaplanması. SUNUŞ YAZILARI, 53.
