Author :
Abstract
Bu çalışmada, XVII. yüzyıl Klasik Türk Edebiyatı şairlerinden Mezâkî Süleyman Dede Bosnevî’nin bilinen tek eseri olan “Divan”ındaki şiirler incelenmiş ve Sebk-i Hindî etkisi çerçevesinde oluşturulmuş alışılmamış bağdaştırmalar (izafet-i itibariyye) tespit edilerek değerlendirilmeye tâbi tutulmuştur. Giriş ve sonuç bölümü hariç olmak üzere üç ana bölümden oluşan çalışmamızda ilk bölümde Mezâkî’nin hayatı ve edebi kişiliği hakkında bilgi verilerek şair tanıtılmaya çalışılmış, ikinci bölümde Sebk-i Hindî ve alışılmamış bağdaştırmalar hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamızın esasını teşkil eden üçüncü bölümde ise Mezâkî divanında Sebk-i Hindî etkisindeki şairlerde yoğun olarak görülen alışılmamış bağdaştırmalara dair çeşitli tespit ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Mezâkî divanında Sebk-i Hindî etkisiyle oluşturulmuş yapı ve kullanımlar bağlamında alışılmamış bağdaştırmaların tespitinde yüzlerce eserde kelime ve yapıları ortaya çıkarıp mukayese etme olanağı veren TEBDİZ sisteminin çok büyük yardımı olmuştur. Sonuç olarak bu çalışmada Mezâkî’nin şiirlerinde Sebk-i Hindî etkisinde oluşturulmuş alışılmamış bağdaştırmalar ortaya çıkarılarak şairin Sebk-i Hindî içerisindeki yeri değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
In this study, the poems in “Divan” the only known work of Mezâkî Süleyman Dede Bosnevî who is one of the poets of 17th century Classical Turkish Literature is examined and the unusual harmonisations (izafet-i itibariye) which created in the context of Sebk-i Hindî have been determined and evaluated. In the first part of our work which consists of three main parts except entrance and conclusion part, the poet was tried to be introduced by giving information about the life and literaty personality of Mezakî; in the second part, it was given information about Sebk-i Hindî and the unusual harmonisations. In the third part which constitutes the basis of our work, it were made various assessments and evaluations about unsual harmonisations which are seen intensely in poets under influence Sebk-i Hindî in the Mezâkî’s divan. The TEBDIZ system which allows to compare and reveal words and structures in hundreds of works has been a great help in determining the unusual harmonisations in the context of structures and uses created by the influence of Sebk-i Hindî in the Mezâkî’s divan. As a result, in this study, it was tried to evaluate the place of the poet in Sebk-i Hindi by revealing the unsual harmonisations created under the influence of Sebk-i Hindi in the poems of Mezâkî.
Keywords
- AKSOYAK, İ. Hakkı (2009). “17. yüzyıldan tescilli bir köçek: Behzat”, Millî Folklor, Y.21, S.84, s.127-129
- BABACAN, İsrafil. (2009). “Sebk-i Hindî Şiirinde Yeni-Orijinal Yapı ve Terkipler”, Di- van Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 3, İstanbul, s. 29-46.
- BALCI, Umut. (2012). “Şiir Dilinde Sapma ve Alışılmamış Bağdaştırmaların Çevirisi”, International Journal of Social Science, Volume 5 Issue 2, p. 43-53
- BİLKAN, A. Fuat (2009). “Sebk-i Hindî”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.36., Ankara: Tür- kiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 253-255
- ÇAVUŞOĞLU, Mehmet (1986). “Divan Şiiri” Türk Dili, C.52, Y. 36, S.415,416,417, s.1-16.
- DEMİREL, Şener. (2009). “XVII. Yüzyıl Klasik Türk Şiirinin Anlam Boyutunda Meyda- na Gelen Üslup Hareketleri: Klasik Üslup-Sebk-i Hindî-Hikemî TarzMahallileşme”, Turkish Studies, Vol. 4/2, s. 246-273
- DİNÇER, Aslıhan (2004). “Âşık Veysel’in Şiirlerinde Alışılmamış Bağdaştırmalar”, TÜBAR, XV. s. 231-242
- KUZUBAŞ, Muhammet (2006). “17. yüzyıl şairi Mezâkî’ye göre Lehistan savaşı”, Tur- kish Studies, Vol. 1/2, s. 213-225
- MERMER, Ahmet (1991). “Mezâkî: hayatı, Edebi Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
- MERMER, Ahmet (2013). “Mezaki Süleyman Efendi” TDV İslam Ansiklopedisi, C.29., Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 515
