ANLATI TEMEL KİŞİSİNİN NESNESİNE MESAFESİNİN ANLATININ ZAMAN KURGUSU ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ve “KARABİBİK” ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Bir anlatı belirlenen bir süre içinde geçen olaylar üzerine kurulur. Hikâye bir öznenin karşısına koyulan nesneyle yol alır. Başlangıçtan itibaren buna uygun estetik bir perspektif anlatıya hakim olur. Anlatıdaki öykü de zaman tasarımıyla anlam kazanır. Zaman düzenlemesi ise, öznenin nesnesine mesafesine koşut bir şekilde ortaya konulur. Zira, öznenin nesnesine ulaşma çabası sonucu oluşan olaylar, anlatıyı yürüten temel dinamiktir. Hikâyede özne-nesne ilişkisi açısından belirlenen mesafe anlatımda sergilenir. Dolayısıyla özne-nesne mesafesinin sunumunda zaman vasıtadır. Böylece anlatı kişisinin nesnesine yönelik sebepler ve koşullar bu kısımda okura aksettirilir. Anlatı sonunda bütünlüklü yapı kavranırken anlam boyutuna da ulaşılır. Anlatı kişisinin nesnesiyle arasındaki mesafe, kurguyu biçimlendirir. Zaman kurgusu bu yönüyle hem hikâyeyi yürütür hem de anlatı ritmine tesir ederek estetik bir oluşum sağlar. Nâbizâde Nâzım’ın Karabibik adlı eserinde de zaman unsurlarının öznenin nesnesine mesafesine uygun şekilde kurgulandığı ve böylelikle estetik bir yapının kurulduğu görülür.
Keywords
Abstract
A narrative is based on events that occur over a set period of time. The story, travels with the object placed against a subject. From the outset, an appropriate aesthetic perspective dominates this narrative. The narrative story also gains meaning with time design. The timing is set in parallel to the subject's distance to the object. For, the events that are the result of the effort to reach the object of the subject are the basic dynamic that carries out the narrative. In the story, the distance determined in terms of subject-object relation is exhibited in narrative. So, the time is means in the presentation of the subject-object distance. Thus, the reasons and conditions for the object of the narrator are reflected in this place. At the end of the narrative, the whole structure can be grasped while the meaning dimension is reached. The distance between the narrator's object and the narrator forms the narrative. Time fiction both carries out the story and also influences the narrative rhythm to provide an aesthetic formation. In Nabizâde Nâzım's “Karabibik”, it is seen that the time elements were constructed in accordance with the distance of the object of the subject and thus an aesthetic structure was established.
Keywords
- Antakyalıoğlu, Zekiye (2016). Roman Kuramına Giriş, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Antakyalıoğlu, Zekiye (2016). Roman Kuramına Giriş, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Aytaç, Gürsel (2009). Genel Edebiyat Bilimi, İstanbul: Say Yayınları.
- Barthes Roland (2005). Göstergebilimsel Serüven, İstanbul: YKY Yayınları.Chatman, Seymour (2009). Öykü ve Söylem, Ankara: De Ki Yayınları.
- Çetin, Nurullah(2011). Roman Çözümleme Yöntemi, Ankara: Öncü Kitap.Çetişli, İsmail(2009). Metin Tahlillerine Giriş 2, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Dervişcemaloğlu, Bahar (2014). Anlatıbilime Giriş, İstanbul: Dergâh Yayınları.Eco, Umberto(2012). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti, İstanbul: Can Yayınları.Erkman Akerson, Fatma(2005). Göstergebilime Giriş, İstanbul: Multılıngual. Forster, E. M. (2016). Roman Sanatı, İstanbul: Milenyum Yayınları.
- Gülsoy, Murat (2016). Büyübozumu: Yaratıcı Yazarlık, İstanbul: Can Yayınları.Kıran, Zeynel ve Kıran (Eziler) Ayşe (2011). Yazınsal Okuma Süreçleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Kocatürk Ali H.(2009). Anlatıbilim: Kurama ve Eleştirel Yönteme Kısa Bir Giriş, Kritk Der- gisi, S. 3, 1-22.
- Moran, Berna(2008). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.Nâbizâde Nâzım (2012). Karabibik, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayıncılık. Özdemir, Emin (2011). Eleştirel Okuma, Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Pospelov, Gennady (2005). Edebiyat Bilimi (Çev: Yılmaz Onay), İstanbul: Evrensel Ba- sım Yayın.
- Todorov Tzvetan (2016). Yazın Kuramı (Çev: Mehmet Rıfat-Sema Rıfat), İstanbul: YKY Yayınları
- Wellek, R.-Warren, Austin, (2015). Edebiyat Teorisi (Çev: Faruk Huyugüzel), İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Yücel, Tahsin(2015). Yapısalcılık, İstanbul: Can Yayınları.
