Author :
Abstract
Gülme, insanlık tarihi kadar eski bir eylem olmakla beraber insan davranışları ve kültür üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Estetik ve rahatlatıcı yanıyla, toplumsal bellekte katılık namına ne varsa hepsine esneklik kazandırır. Böylece toplumsal birlikteliği ve kaynaşmayı mümkün kılar. Günümüzde güldürü öğelerinin basılı halde yansıtıldığı temel mecralardan biri de mizah dergileridir. Bu dergilerde çizerler, kültürden beslenmek suretiyle özgün güldürü öğeleri oluşturur ve böylelikle gülme eylemi bağlamında toplumda bütünleşmeye vesile olur. Çizerler, yazılı kültür kadar sözlü kültürden de beslenir ve halk kültürü öğelerinin mizahi yanlarıyla bu edebî türleri dönüştürür. Bu yolla halk kültürü unsurları güncellenip, dönüştürülerek kültürde kesintisizlik sağlanır. Çizerlerin, yoğun bir biçimde güldürü malzemesi olarak kullandığı halk kültürü unsurlarından biri de âşıklık geleneğidir. Geleneğin bütününden güldürü malzemesi çıkaran başta Selçuk Erdem ve Özer Aydoğan gibi karikatüristler, genç nesillere âşık kültürünün farklı yanlarını kültürel sapma, zıtlık, yanlış anlama, mantık hataları ve kültürlerarasılık gibi yollar ve mizahın gücüyle benimsetip genç dimağlarda bir “âşık ve âşıklık geleneği” portresi oluşturmaktadır. Böylece, medyanın ve teknolojinin, kültür ve insan hayatlarını hızlı içerik tüketimi ve yozlaştırma yoluyla tek tipleştirmesinin önüne geçilip, kültürel aktarım sağlanmaktadır. Bu çalışmada, modern çağ ve medyanın etkilerinden olumsuz biçimde etkilenen âşıklık geleneğinin karikatürler aracılığıyla ne şekilde ele alındığı; bahsi geçen karikatürlerin âşıklık geleneğinden ne derece beslendiği ve kolektif kültürü nasıl ve ne kadar etkilediği, medya, karikatür ve âşıklık geleneği bağlamında incelenecektir.
Keywords
Abstract
Laughing is an act as old as human history and it has a huge impact on human behavior and culture. Laughing with aesthetic and relaxing side, in the name of strictness in the social memory gives all flexibility. Thus, it makes social coexistence and cohesion possible. Today, humor magazines are one of the main media in which the elements of humor are reflected in print. Caricaturists, draw in these magazines, create unique laugh elements by feeding on culture and thus are instrumental in integrating society in the context of the act of laughing. The caricaturists feed on oral culture as well as written culture and transform these literary genres with humorous aspects of folk culture elements. In this way, elements of folk culture are updated and transformed and culture is provided without interruption. One of the elements of folk culture used by the caricaturists as a laughing material is the tradition of minstrelsy. Cartoonists such as Selcuk Erdem and Özer Aydogan adopt different aspects of the culture of love to the younger generations in ways such as "cultural deviance, contrast, misunderstanding, logic errors and inter-culturalism". These artists embrace the power of humor and create a portrait of a “tradition of love and minstrelsy” in young minds. Thus, cultural transmission is ensured by preventing media and technology from uniformizing culture and human lives through rapid content consumption and corruption. In this study, how the minstrel tradition, which has been negatively affected by the modern era and the media, is dealt with through cartoons; how the cartoons are fed from the minstrel tradition and how and how much they affect the collective culture will be examined in the context of the media, caricature and minstrel tradition.
Keywords
- Can, Osman (2010). “Burhan İçkin’in Ardından”. Geçmişten Gününüze Denizli Dergisi, 26: 38-39.
- Can, Osman (2010). “Burhan İçkin’in Ardından”. Geçmişten Gününüze Denizli Dergisi, 26: 38-39.
- Doğan, M. Mahzun (2007). “Yeni Dünya Tasarımlarının Buluşturduğu İki Sanat: Karikatür veEdebiyat”. Görsel Metinlerden Yazınsal Metne Metinlerarası İlişki Karikatür ve Edebiyat (Haz. Hasan Efe). İzmir: İlya Yay.
- Elçin, Şükrü (1997). Halk Edebiyatı Araştırmaları-I. Ankara: Akçağ Yay.
- Günay, Umay (2011). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. Ankara: Akçağ Yayınları.Kaya, Doğan (2003). Âşıklığa Giriş. Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.
- Oğuz, M. Öcal, Özdemir, Nebi ve diğer. (2013). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Geleceği Türkiye Deneyimi. Ankara: Grafiker Yayınları.
- Ong, Walter J. (2013). Sözlü ve Yazılı Kültür Sözün Teknolojileşmesi (Çev.: Sema Postacıoğlu Ba- non). İstanbul: Metis Yay.
- Öngören, Ferit (1998). Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Mizahı ve Hicvi. İstanbul: İş Bankası Kültür Yay.
- Özdemir, Nebi (2008). “Sanal Mizah”. 21.Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak Sempozyumu, 8-9 Mayıs 2008, Konya.
- Özdemir, Nebi (2012). Medya Kültür ve Edebiyat. Ankara: Grafiker Yay.
- Öztürk, Özhan (2009). Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Ankara: Phoenix Yay.
- Sever, Mustafa (2010). “Âşık Tarzı Kültür Geleneğinde Günümüz Kadın Âşıkları”. Türkbilig, 20: 97-106.
- Sever, Sedat (2007). “Öğretim Ortamının Estetik Uyaranı: Karikatür” Görsel Metinlerden Yazınsal Metne Metinlerarası İlişki Karikatür ve Edebiyat (Haz. Hasan Efe). İzmir: İlya Yay.
- Şamlıoğlu, Kemal (2019a). “Türk Modernleşmesinin Misyon ve Pratiğine Karşı Necip Fazıl'ın Poetik İtirazı”. Turkish Studies, 14 (1): 1-12
- ---------- (2019b). “Tanzimat Dönemi Düşüncesinde Oryantalizmin Siyasî ve Kültürel Reddi”. Amme İdaresi Dergisi, 52(1): 67-84
- Yardımcı, Mehmet (2013). Yaşamları Sanatları ve Şiirlerinin Yorumlarıyla Âşıklarımız Halk Şiiri Tahlilleri. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
