Diyarbakır; edebiyatta, sanatta, ilimde olduğu gibi musikide de önemli bir yere sahiptir. Geniş bir musiki geleneğini bünyesinde taşıyan ilimizde, yöresel müziği icra eden birçok mahalli sanatçı da yetişmiştir. Bu araştırmanın amacı Diyarbakır’ a ait, unutulmaya yüz tutmuş önemli musiki geleneği olan “Velime geceleri” hakkında detaylı inceleme yapmak ve bu gecede görev alan icracılarla görüşmeler sonucunda edinilen bilgilerin gelecek kuşaklara doğru bir şekilde aktarımını sağlamaktır. Araştırmada literatür taraması yapılarak, Velime Geceleri ile ilgili kayıtlı ses ve video kayıtları incelenmiş dönem hakkında ilk kaynaklardan bilgiler toplanmıştır. Daha sonra Velime Gecelerinde görev alan musiki icracılarla görüşmeler yapılarak velime geceleri hakkında görüşleri alınmıştır. Yapılan görüşmelerde Velime Gecelerinin yapılma amacı, gecede icra edilen türküler, kullanılan makamlar, çalgılar tespit edilmeye çalışılmıştır. Velime Gecelerinin Diyarbakır musikisi içerisinde önemli bir eğlence, paylaşım, sosyal yardımlaşma amacıyla yapıldığı ve bu önemli geleneğin devam edilmesine yönelik görüşler sunulmuştur. Yapılan çalışma yörenin önemli kültür öğesinin kaybolmasını engellemek, bu kültürün nesilden nesile aktarılarak yaşatılmaya çalışılması açısından önem arz etmektedir.
Diyarbakir has an important place in literature, art and science as well as in music. Many local artists who perform local music have also been brought up in our city, which has a wide musical tradition. The aim of this research is to conduct a detailed examination of the “Velime nights”, an important musical tradition of Diyarbakir, which is about to be forgotten, and to ensure that the information acquired through interviews with the performers on these nights is transmitted to future generations in a correct way. In the research, by searching the literature, recorded audio and video recordings about Velime Nights were examined, and information was collected from the first sources about the period. Later, music performers who took part in Velime nights were interviewed and their opinions were taken about Velime nights. During the interviews, the purpose of Velime nights, the folk songs performed during the night, the maqams used and the instruments played were tried to be determined. Opinions were presented that Velime Nights were held for the purpose of entertainment, sharing, and social assistance within Diyarbakır music and that this important tradition should continue. The work is important in order to prevent the loss of the important cultural element of the region and to try to keep this culture alive by passing it on from generation to generation.