Türkiye’de Erken Çocukluk Bakımı ve Okul Öncesi Eğitim: Ulusal, Bölgesel ve Uluslararası Düzeylerde Bir Değerlendirme
Author :
Abstract
Çalışmada, Türkiye’de erken çocukluk bakımı ve okul öncesi eğitim (EÇBOÖE) hizmetlerinin yıllar içerisindeki gelişimi ve ulaştığı düzey değerlendirilmektedir. 2000’li yıllardan bu yana EÇBOÖE’de yaşanan gelişmelere karşın, Türkiye kalkınma plânlarındaki hedeflere ulaşamamış ve bu alandaki geri kalmışlık devam etmiştir. Yeni nesillerin yetişmesinde taşıdığı ehemmiyete rağmen ülkemizde EÇBOÖE hizmet açığı kapatılamamış ve bu açık COVID-19 salgını ile gelen kapanma tedbirleri ile daha da artmıştır. Araştırmada 2007-2020 yılları arasında EÇBOÖE’nin gelişimi ülke geneli ve bölgesel düzeyde incelenmiştir. Ardından Türkiye’de EÇBOÖE’nin durumu OECD ülkeleriyle karşılaştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, ülkemizde EÇBOÖE’deki katılım oranları yıllar içerisinde artış gösterse de hâlâ düşük seviyelerdedir. Özellikle 5 yaş altı gruplarda katılım oranları çok düşüktür. Bölgeler arasında okullaşma ve öğretmen başına düşen öğrenci oranları, kadın işgücüne katılımının, kadın yükseköğretim mezunu oranının ve kişi başına gelirin de daha düşük olduğu doğu bölgeleri aleyhine farklılık göstermektedir. Türkiye OECD içinde EÇBOÖE’de tüm yaş gruplarının katılım oranlarında son sırada yer alırken, öğretmen başına düşen öğrenci sayılarında ilk sıralarda yer almaktadır. Sonuç olarak, Türkiye’de 3 yaş altı çocuklar başta olmak üzere özellikle 5 yaş altı gruplar için eğitim hizmetlerinin kamusal yatırımlar ve teşviklerle geliştirilmesi ve herkes için erişilebilir, kaliteli hizmet arzının arttırılması toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi, sosyal eşitsizliklerin azaltılması ve toplum refahının yükseltilmesi açısından elzemdir.
Keywords
Abstract
This study evaluates the development of early childhood care and pre-school education (ECCPE) services in Turkey. Despite the progress since the 2000s, Turkey has not been able to reach its targets and the backwardness in ECCPE continues. ECCPE is critically important in raising new generations. However, the service gap in ECCPE has increased further with the closure measures with the COVID-19. The paper examined the ECCPE between 2007 and 2020 at the national and regional levels. Then, ECCPE in Turkey was compared with OECD. Although the participation rates have increased over the years, they remain low especially for under 5 years of age. Enrollment rates and student per teacher ratios differ between regions against the eastern regions where female labor force participation and higher education graduates and per capita income are also lower. While Turkey is the last in OECD in participation rates of all age groups, it ranks first in the number of students per teacher. In Turkey it is essential to develop education services for children under 5 and especially for under 3 with public investments, and to increase the supply of accessible and quality services to improve gender equality, reduce social inequalities and increase social welfare.
Keywords
- AÇSHB (Aile ve Çalışma Sosyal Hizmetler Bakanlığı) (2016). Türkiye aile yapısı araştır- ması 2016. AÇSHB. https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/35811/taya2016.pdf
- Akbaş-Zeybekoğlu, Ö. ve Dursun, C. (2020). Koranavirüs (COVID-19) pandemisi süre- cinde özel alanına kamusal alanı sığdıran çalışan anneler. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 78-94. https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/54658/738006
- Bayrak Çelik, S. (2020). Okul öncesi eğitime devam eden çocukların televizyon izleme- lerine yönelik ebeveynlerin görüşlerinin incelenmesi. Kesit Akademi Dergisi, 6(24), 224-230. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kesitakademi/issue/58243/840682
- Dedeoğlu, S., Şahankaya Adar, A. ve Sırali, Y. (2021). Kurumlar arası iş birlikleri ile kadın istihdamını desteklemek: Erken çocukluk bakımı ve eğitimi uygulamaları. ILO Türkiye. https://www.ilo.org/ankara/publications/WCMS_799679/lang--tr/index.htm
- Ekotrent. (2018, 25 Nisan). Türkiye'deki işletmelerin yüzde 99,8'i KOBİ. https://ekonomi.haber7.com/kobi/haber/2609666-turkiyedeki-isletmelerinyuzde-998i-kobi
- ERG ve AÇEV (2016). Her çocuğa eşit fırsat: Türkiye’de erken çocukluk eğitiminin durumu ve öneriler. ERG ve AÇEV. http://www.egitimreformugirisimi.org/wpcontent/uploads/2017/03/ERG_HERKES-İCİN-ESIT-FIRSAT-TURKIYEDEERKEN-COCUKLUK-EGITIMININ-DURUMU-VE-ONERILER.web_.pdf
- ERG ve AÇEV (2017). Türkiye’de erken çocukluk bakımı ve okul öncesi eğitime katılım. ERG ve AÇEV. http://www.egitimreformugirisimi.org/wpcontent/uploads/2017/03/OkulOncesiEgitimRapor.25.12.17.web_.pdf
- Gambaro, L. (2017). Who is minding the kids? New developments and lost opportuni- ties in reforming the British early education workforce. Journal of European Social Policy, 27(4), 320-331. https://doi.org/10.1177%2F0958928717719196
- ILO (International Labor Organization). (2018). Care work and care jobs for the future of decent work. ILO. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/--dcomm/---publ/documents/publication/wcms_633135.pdf
- İlkkaracan, İ. (2010). Emek piyasasında toplumsal cinsiyet eşitliğine doğru iş ve aile yaşamını uzlaştırma politikaları. Kadın Araştırmaları ve Uygulamaları Merkezi.
- İlkkaracan, İ. (2012). Why so few women in the labor market in Turkey? Feminist Econ- omist, 18 (1), 1-37. https://doi.org/10.1080/13545701.2011.649358
- İlkkaracan, İ., Kim, K. ve Kaya, T. (2015). Sosyal bakım hizmetlerine kamu yatırımlarının istihdam, toplumsal cinsiyet eşitliği ve yoksulluğa etkileri: Türkiye örneği. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Araştırmaları ve Uygulamaları Merkezi. https://www.kaum.itu.edu.tr/tr/wpcontent/uploads/2015/09/rapor-son-türkçe.pdf
- Kaytaz, M. ve Öztürk, N. (2019). İnsanı sermayeye kritik yatırım erken çocukluk eğitimi. SETA Analiz, Temmuz, 287, İstanbul: SETA. https://setav.org/assets/uploads/2019/07/A288.pdf
- Kılıç, Z., Tunçeli, H. ve Ünsal, F. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin eğitim-öğretim süreçlerinde uygulamayı tercih ettikleri etkinlik türlerine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 54(1), 69-90. https://dergipark.org.tr/tr/pub/auebfd/issue/58045/696279
- MEB (Millî Eğitim Bakanlığı) (2019). 2019–2023 Stratejik plânı. Ankara: Millî Eğitim Ba- kanlığı. https://www.meb.gov.tr/stratejik_plan/
- MEB (Millî Eğitim Bakanlığı) (2020). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2019-’20. An- kara: Millî Eğitim Bakanlığı. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_or gun_egitim_2019_2020.pdf
- Mustard, J.F. (2002). Early child development and the brain – the base for health, learn- ing and behavior throughout life. In M. Eming Young (Ed.), From early child development to human development: Investing in our children's future. (pp. 23-62). The World Bank. https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/13950
- Oral, I. (2015). Türkiye’de erken çocukluk eğitiminin durumu. KEİG Erken Çocukluk Bakım ve Eğitim Hizmetleri Paneli Tam Metin Kitabı (ss. 15-19). http://www.keig.org/wpcontent/uploads/2016/03/ErkenCocuklukBakimveEgitimHizmetleriPaneliWeb.pdf
- Pınarcıoğlu, N.Ş. ve Elçik, G. (2015). Kadınların kamusal hayata katılımı açısından er- ken çocukluk bakım ve eğitim hizmetlerinin önemi. KEİG Erken Çocukluk Bakım ve Eğitim Hizmetleri Paneli Tam Metin Kitabı (ss. 39-50). http://www.keig.org/wp
- Sak, R., Şahin-Sak, İ. T., Öneren-Şendil, Ç. ve Taşkın, N. (2020). Eğitim paydaşlarının okul öncesi eğitimin zorunlu olmasına ilişkin görüşleri. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 34(1), 58-78. https://doi.org/10.33308/26674874.2020341161
- SBB (T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı) (2019). On birinci kalkınma planı (2019-2023). Ankara: SBB. https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf
- Turan, F. (2004). Okul öncesi eğitim kurumları yönetmeliği ve programın değerlendi- rilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 162(1). http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/162/turan.htm
- TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2019). TÜİK İşgücü istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=istihdam-issizlik-ve-ucret108&dil=1
- URL-3: http.//sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_09/30102730_meb_istatistikleri_or
- URL-9: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Aralik-2018-30681
- URL-12: https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/ https.//sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_o rgun_egitim_2019_2020.pdf
