Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Öğrencilerle Çalışan Öğretmenlerin Bilimsel Dayanaklı Uygulamalar Hakkındaki Görüşleri

Author :  

DOI : 10.29228/kesit.54150
Year-Number: 2022-30
Yayımlanma Tarihi: 2022-03-14 18:21:46.0
Language : Türkçe
Konu : Özel Eğitim
Number of pages: 49-73
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan öğrencilerin özel eğitim öğretmenlerinin alan yeterlikleri bağlamında bilimsel dayanaklı uygulamalar (BDU) hakkındaki görüşlerinin belirlenmesidir. Bu araştırmadan elde edilen bulgular ile özel eğitim öğretmenlerinin BDU ile ilgili görüşlerini, bu konuda kendilerini nasıl geliştirdikleri ile ilgili bilgi sağlanacağı düşünülmektedir. Katılımcı grubunu, Millî Eğitim Bakanlığı’na (MEB) bağlı bir okulda OSB’li öğrencilerle çalışan 18 özel eğitim öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel araştırma yaklaşımlarından fenomenolojik desenle gerçekleştirilen araştırmanın verileri araştırmacı günlüğü ve yarı yapılandırılmış görüşme soruları ile toplanmış ve içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bulguları, etkili öğretim sunmak isteyen özel eğitim öğretmenlerinin anlayışlı, sabırlı, bireyselleştirmeyi bilen, nitelikli meslek bilgisine sahip öğretmenler olması gerektiğini ifade etmişlerdir. Öğretmenler öğretim süreçlerinin tüm aşamaları ile planlanması gerektiğini belirtmişlerdir. Etkili yöntem belirlerken ise öğrencilerin bireysel farklılıklarının göz önüne alınması, yöntemlerin beceriye uygun olması gerektiğini ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin büyük bir bölümü BDU terimini ve kapsamını bilmediklerini ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin geneli uygulamaların akademisyenler tarafından araştırmalar yapılarak bilimsel dayanaklı seçildiğini ifade etmişlerdir.

Keywords

Abstract

The aim of the study is to determine the opinions of special education teachers working with students with autism spectrum disorder (ASD) on evidence-based practices. The group consists of 18 special education teachers working with individuals with ASD in a school affiliated to the Ministry of National Education. One of the qualitative research approaches, the data of the research, which was conducted with phenomenological design, was collected with semi-structured interview questions and analysed with content analysis. In determining the methods and techniques, they stated that the individual differences of the students should be taken into consideration and should be appropriate to the subject to be explained. They think that the importance of evidence-based practices is due to being effective and efficient. They have noted the ethics of attention to the impact of research in determining reliable methods. They have made different suggestion about the points that should be considered during a support or training planning process that will be realized by using evidence-based practice. The findings obtained from the research were correlated with the practices in the literature and recommendations

Keywords

Kaynakça

  • Alhossein, A. (2016). Teachers’ knowledge and use of evidence-based teaching practi- ces for students with emotional and behavior disorders in Saudi Arabia. Journal of Education and Practice, 7(35), 90-97.
  • American Psychiatric Association, (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders-5th edition. https://www.psychiatry.org/psychiatrists/practice/APA.
  • Avcıoğlu, H. (2011). Zihin engelliler sınıf öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlamaya ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(1), 39-53. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000156
  • Başaran, I. (2001). Özel eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin çalışma koşulları. Ege Eğitim Dergisi, 1(1), 41-53. https://doi: 10.12984/eed.75260
  • Betz, A., Higbee, T.S., & Reagon, K.A. (2008). Using joint activity schedules to promote peer engagement in preschoolers with autism. Journal of Applied Behavior Analysis, 41(2), 237-241. doi: 10.1901/jaba.2008.41-237
  • Burns, M. K., & Ysseldyke, J. E. (2009). Reported prevalence of evidence-based instruc- tional practices in special education. The Journal of Special Education, 43(1), 3-11.
  • Chambless, D. L., & Hollon, S. D. (1998). Defining empirically supported therapies. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 66, 7-18. https://doi: 10.1037//0022006x.66.1.7
  • Cook, B. G., & Cook, S. (2011). Unraveling evidence-based practices in special educa- tion. The Journal of Special Education, 47(2), 71-82. https://doi: 10.1177/0022466911420877
  • Cook, B. G., Tankersley, M., & Landrum, T. J. (2009). Determining evidence-based pa- ractices in special education. Council for Exceptional Children, 75(3), 365-383. https://doi.org/10.1177/001440290907500306
  • Cowan, J. R., & Allen, D. K. (2007). Using naturalistic procedures to enahance learning in individuals with autism: A focus on generalized teaching within the school setting. Psychology in the Schools, 44(7), 701-715. https://doi.org/10.1002/pits.20259
  • Crimmins, D. B., Durand, V. M., Theurer-Kaufman, K., & Everett, J. (2004). Autism program quality indicators: A self-review and quality improvement guide for schools and programs serving students with autism spectrum disorders. New Jersey Department of Education.
  • Çiftçi-Tekinarslan, İ., Arı, A., Bozak, B., Çay, E. ve Çiçek, M. (2018). Özel eğitim öğret- men adaylarının bilimsel dayanaklı uygulamalar hakkındaki görüşleri. International Journal of Human Sciences, 15(3), 2458-9489. https://doi: 10.14687/jhs.v15i3.5373
  • Çuhadar, S., & Diken, İ. H. (2011). Effectiveness of instruction performed though acti- vity schedules on leisure skills of children with autism. Education and Training in Developmental Disabilities, 46(3), 386-398.
  • Eliçin, O. ve Avcıoğlu, H. (2014). Otizmi olan çocuklara duyguları ayırt etme becerisi kazandırmada replik silikleştirme ile yapılan öğretimin etkililiği. Eğitim ve Bilim, 39(171), 317-330.
  • Eliçin, O., Yıkmış, A. ve Cavkaytar, A. (2015) Otizm spektrum bozukluğu olan çocukla- ra işlevsel okuma becerilerinin kazandırılmasında tablet bilgisayar aracılığı ile sunulan programın etkililiği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(25), 255279.
  • Ergenekon, Y. (2005). İşe yeni başlayan zihin özürlüler öğretmenlerinin mesleksel sorunları- nın belirlenmesi ve bu sorunları gidermeye yönelik önerilerin geliştirilmesi. Eskişehir: Anadolu Ünivesitesi Yayınları.
  • Ergenekon, Y. (2012). Teaching basic first-aid skills against home accidents to children with autism through video modeling. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2739-2766.
  • Ergül, C., Baydık, B. ve Demir, Ş. (2013). Özel eğitim öğretmen adaylarının ve öğret- menlerinin zihin engelliler öğretmenliği lisans programı yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 499-522.
  • Gable, R. A., Tonelson, S. W., Sheth, M., Wilson, C., & Park, K. L. (2012). Importance, usage, and preparedness to implement evidence-based practices for students with emotional disabilities: Acomparison of knowledge and skills of special education and general education teachers. Education and Treatment of Children, 35(4), 499-520.
  • Gersten, R., Fuchs, L. S., Compton, D., Coyne, M., Greenwood, C. R., & Innocenti, M. S. (2005). Quality indicators for group experimental and quasi-experimental research in special education. Exceptional Children, 71, 149-164. https://doi.org/10.1177/001440290507100202
  • Girgin, G. ve Baysal, B. (2005). Tükenmişlik sendromuna bir örnek: Zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(4), 172-187.
  • Göç, S. (2016). IPAD yoluyla sunulan etkinlik çizelgelerinin otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda bağımsız ödev yapma becerileri üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Greenway, R., McCollow, M., Hudson, R. F., Peck, C., & Davis, C. A. (2013). Autonomy and accountability: Teacher perspectives on evidence-based practice and decision-making for students with ıntellectual and developmental disabilities. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 8(4), 456–468.
  • Güleç-Aslan, Y. (2014). Zihin engelliler öğretmenliği programındaki öğretmen adayla- rının otizm spektrum bozukluğuna ilişkin deneyim ve algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 869-896.
  • Güleç-Aslan, Y. (2017a). Otizm spektrum bozukluğu (OSB): Eğitim ve öğretim süreci. İçinde Diken İ. H. ve Bakkaloğlu H. (Eds.), Zihin yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu (ss. 264-275). Pegem Akademi.
  • Güleç-Aslan, Y. (2017b). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerle çalışan eğitimcile- rin uygulamalı davranış analizine yönelik algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(4), 1032-1044. https://doi: 10.16986/HUJE.2017027228
  • Güleç-Aslan, Y., Özbey, F., Sola-Özgüç, C. ve Cihan, H. (2014). Vaka araştırması: Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin sorunları ve ihtiyaçları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 639-654. https://doi: 10.17984/adyuebd.306775
  • Gülsöz, T. ve Çıkılı, Y. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilere soğuk içe- cek hazırlama ve sunma becerisinin video model ile öğretimin etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 210-229. https://doi: 10.17240/aibuefd.2018..-379998
  • Güner Yıldız, N., Melekoğlu, M. A. ve Tunç Paftalı, A. (2016). Türkiye’de özel eğitim araştırmalarının incelenmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1076–1089. http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.06677
  • Güzel-Özmen, R. (2005). Otistik bir çocuğa dil öğretimi. Eğitim ve Bilim, 30(138), 18-27.
  • Hallahan, D. P., & Kauffman, J. M. (2003). Exceptional learners: Introduction to special edu- cation. Allyn and Bacon.
  • Hendricks, D. (2011). Special education teachers serving students with autism: A desc- riptive study of the characteristics and self-reported knowledge and practices employed. Journal of Vocational Rehabilitation, 35, 37-50. https://doi: 10.3233/JVR2011-0552
  • Horner, R., Carr, E., Halle, J., McGee, G., Odom, S., & Wolery, M. (2005). The use of single subject research to identify evidence-based practice in special education. Exceptional Children, 71, 165-180. https://doi.org/10.1177/001440290507100203
  • Işıktaş, S. (2015). Öğretmen adaylarının iyi öğretmen olma ile ilgili görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 119-131.
  • Jones, M. L. (2009). A study of novice special educators’ views of evidence-based prac- tices. Teacher Education and Special Education, 32, 101–120.
  • Karasu, N., Aykut, Ç. ve Yılmaz, B. (2014). Zihin engelliler öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 15(1), 41-53. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000191
  • Kargın, T. (2018). Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) hazırlama ve öğretimin bireyselleştirilmesi. İçinde Diken, İ. H. (Ed.), Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim (ss. 72-99). Pegem Akademi.
  • Kırcaali-İftar, G. ve Tekin İftar, E. (2016). Otizm spektrum bozukluklarına yönelik program örnekleri. İçinde Tekin-İftar, E. (Ed.), Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri (ss. 237-263). Vize Yayıncılık.
  • Koçak, V. (2018). Özel eğitim iş uygulama merkezi (okulu) kademe III’de görev yapan özel eğitim ve alan dışı mezunu öğretmenlerin mesleki yeterliklerinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi+. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Kodal, B. (2006). Eskişehir ilinde otistik çocuklarla çalışan özel eğitim öğretmenlerinin yaşa- dıkları sorunlar ve sorunların çözümüne ilişkin görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Kretlow, A. G., & Blatz, S.L. (2011). The ABC’s of evidence-based practice for teachers. Teaching Exceptional Children, 43(5),8-19. https://doi: 10.1177/004005991104300501
  • Kurt, O. (2016). Otizm spektrum bozukluğu ve bilimsel dayanaklı uygulamalar. İçinde Tekin-İftar, E. (Ed.), Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri (ss. 81116). Vize Yayıncılık.
  • Kurt, O. ve Subaşı-Yurtçu, A. B. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere yö- nelik kapsamlı uygulamalar. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 155-182. https://doi: 10.19126/suje.273808
  • Mısır-Horasan, M. (2011). Otizmli çocuklara kaybolan nesnelerini sözel talep etme becerileri- nin öğretiminde fırsat öğretiminin etkililiği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi+. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.html.
  • Millî Eğitim Bakanlığı. (2017). Özel eğitim öğretmeni özel alan yeterlikleri. http://oygm.meb.gov.tr/www/ilkogretim-ozel-alan-yeterlikleri/icerik/257
  • Murdock, L.C., Ganz, J., & Crittendon, J. (2013). Use of an IPAD play story to ıncrease play dialogue of preschoolers with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43(9), 2174-2189. https://doi: 10.1007/s10803-0131770-6
  • Nathan, P. E., & Gorman, J. M. (2007). A guide to treatments that work (3rd ed.). Oxford University Press.
  • National Autism Center. (2009). National standards report. https://www.nationalautismcenter.org/
  • National Autism Center. (2015). Findings and conclusions: National standards project, phase 2. https://www.nationalautismcenter.org/
  • National Professional Development Center On Autism Spectrum Disorders. (2014). Evidence-based practices for children, youth, and young adults with autism spectrum disorder. https://autismpdc.fpg.unc.edu/
  • Odluyurt, S., Aldemir, O., & Kapan, A. (2016). An investigation on the effects of PECS and observational learning in initiating and maintenance of communication among children with autism. International Journal of Early Childhood Special Education, 8(2), 151-164. https://doi: 10.20489/intjecse.284658
  • Odom, S. L., Brantlinger, E., Gersten, R., Horner, R. H., Thompson, B., & Harris, K. R. (2005). Research in special education: Scientific methods and evidence-based practices. Council for Exceptional Children, 71(2), 137-148.
  • Öğülmüş, K. (2014). Alan mezunu ve alan dışı lisans programlarından mezun özel eğitim öğretmenlerinin mesleki yeterliklerinin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Özdemir, D. (2019). Otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilerin özel eğitim öğretmenlerinin alan yeterlilikleri bağlamında bilimsel dayanaklı uygulamalar hakkındaki görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi+. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri
  • Özdemir, O. (2017). Otizm spektrum bozukluğu (OSB): İyi uygulamalar. İçinde Diken, İ. H. ve Bakkaloğlu, H. (Eds.), Zihin yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu (ss. 282-307). Pegem Akademi.
  • Özyürek, (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözümler: Özel eğitim örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 189-226.
  • Rakap, S. (2018). Özel eğitimde bilimsel dayanaklı uygulamalar. İçinde Aksoy, V. (Ed.), Özel eğitim (ss. 181-194). Pegem Akademi.
  • Rakap, S., Balıkçı, Ş., & Kalkan, S. (2018). Teachers’ knowledge about autism spectrum disorder: The case of Turkey. Turkish Journal of Education, 7(4), 169-185. https://doi: 10.19128/turje.388398
  • Rakap, S., Birkan, B. ve Kalkan, S. (2017). Türkiye’de otizm spektrum bozukluğu ve özel eğitim. https://www.tohumotizm.org.tr/wpcontent/uploads/2018/10/tosboe2017.pdf
  • Rogers, S. J., & Vismara, L. A. (2008). Evidence-based comprehensive treatments for early autism. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 37(1), 8-38. Doi: 10.1080/15374410701817808
  • Simpson, R. L. (2004). Finding effective intervention and personnel preparation practi- ces for students with autism spectrum disorders. Council for Exceptional Children, 70(2), 135-144. https://doi.org/10.1177/001440290407000201
  • Sivrikaya, T. ve Yıkmış, A. (2016). Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim mezunu olan ve olmayan öğretmenlerin öğretim süreciyle ilgili gereksinimleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1984-2001.
  • Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2012). İlköğretim’de kaynaştırma uygulamaları. Kök Yayıncılık
  • Şahin, F. ve Şahin, D. (2012). Engelli bireylerle çalışan özel eğitim öğretmenlerinin tü- kenmişlik düzeyinin belirlenmesi. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 1(2), 275-294.
  • Talas, S. (2017). Otizmli bireylere sosyal öykülerin tekli sunumuyla çoklu sunumunun karşı- laştırılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Tanrıverdi, B. ve Apak, Ö. (2013). Öğretmen yeterlikleri açısından eğitim fakültesi programlarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(2), 297-318. https://doi: 10.1501/Egifak_0000001307
  • Tekin, E. (2005). Etkili öğretim. İçinde Ataman, A. (Ed.), Özel eğitime giriş (ss. 103-117). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
  • Tekin-İftar, E. ve Değirmenci, H. D. (2016). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların öğretimi. İçinde Tekin-İftar, E. (Ed.), Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri (ss. 265-319). Vize Yayıncılık.
  • Tekin-İftar, E. ve Kırcaali-İftar, G. (2016). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri. Vize Yayıncılık.
  • Ünlüol-Ünal, N. (2019). What do we know about evidence-based practices? Internatio- nal Journal of Innovation Education and Research, 7(5), 238-247. https://doi: 10.31686/ijier.vol7.iss5.1505
  • Vuran, S., Çolak, A. ve Gürgür, H. (2003). Davranış kontrolü ve beceri öğretimi konu- sunda hizmetiçi eğitime katılanların programa ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 4(1), 1-17.
  • Yıldırım, A. ve Şimsek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Ya- yıncılık.
MAKALE İSTATİSTİKLERİ

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
 
                                                                                                                                                                                                        
                      
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
LINKS

                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    

                                                                                                                                                                                                        
     Last issue
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
         Previous issues
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    Article Statistics
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        




                                                                                                                                                                                                        


                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
Share