Author :
Abstract
Türk toplumunda sinemanın yaygınlaşmasında önem arz eden iki konu bulunmaktadır. Bunlardan birincisi sinema salonlarının sayısının artması, ikincisi ise tematik sinema sürelilerinin çoğalmasıdır. Sinema sürelilerinin sinemaya ilişkin içerik oluşturmaları ve bu içerikleri İstanbul’dan Anadolu’ya yaymaları halk tarafından sinema salonlarının açılmasına yönelik yoğun talebi beraberinde getirmiş ve nihayetinde İstanbul haricinde İzmir, Ankara, Bursa, Konya, Kayseri gibi illerde de sinema salonları açılmıştır. Osmanlı’da Arap harfleriyle yazılı ilk Türkçe sinema sürelileri 1914 yılında basılmıştır. Birinci Dünya Savaşının başlamasıyla birlikte bu sürelilere ara verilmiş ve Cumhuriyetin ilanına müteakip bu sürelilerin sayısı artmıştır. Bu çalışmada erken dönem sinema sürelileri yayıncılığını (1914-1928) oluşturan eserler önce literatür taramasıyla tespit edilmiş daha sonra bu eserler arşiv araştırması neticesinde dijitalize edilerek daha sonra yapılacak çalışmalar için hazır hale getirilmiştir. Bu çalışmada sinema sürelileri künyelerinde yazılı olan şekliyle ele alınmıştır. Yani süreli; kendisini dergi olarak tanıtıyorsa dergi, gazete olarak tanıtıyorsa gazete şekliyle künyeleme yapılmıştır.
Keywords
Abstract
There are two important issues in becoming popular of cinema in Turkish society. One of them is the increase in the number of movie theaters , the other one is the increase of the periodicals related to thematic cinema. That the periodicals related to cinema produced content on cinema and spread the content from İstanbul to Anatolia resulted in huge demand of people about opening movie theaters and the movie theaters were opened eventually in the cities such as İzmir, Ankara, Bursa, Konya, Kayseri in addition to İstanbul. The first Turkish cinema periodicals written through Arabic letters in the Ottoman Empire were published in 1914. The periodicals were suspended with the start of the First World War and the number of the periodicals increased after the proclamation of the Rebuplic. In this study, first of all, the works forming the publishing of early cinema periodicals (1914-1928) were identified via literature review. Later, the works were digitized after the archive research and were made ready for future studies. In this study, the cinema periodicals were discussed as written on their tags. In other words, if the periodical identified itself as a magazine, it was tagged as a magazine. If the periodical identified itself as a newspaper, it was tagged as a newspaper.
Keywords
- Çakır, H. (1997). Osmanlıca olarak çıkan sinema dergileri. İletişim Fakültesi Dergisi, 5, 35-48.
- Çetinkaya, T.(2014). Türkiye'de sinema dergilerinin tarihine hızlı bir bakış. Türk Sine- ma Araştırmaları. (Çevrimiçi: https://www.tsa.org.tr/tr/yazi/yazidetay/18/turkiye-de-sinema-dergilerinintarihine-hizli-bir-bakis) Erişim Tarihi: 10.10.2021
- Demir, K. (2016). Osmanlı’da dergiciliğin doğuşu ve gelişimi (1849-1923). Iğdır Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 71-112.
- Doğan, Z.N. (2018). The making of a cinema culture through cinema magazines in early re- publican Turkey (1923-1928): The business, stars, and audience. *Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi+. İstanbul Şehir Üniversitesi İnsan ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Evren, B. (1984). Başlangıcından günümüze Türkçe sinema dergileri. İçinde Evren, B. (Ed.), Türkiye’de Dergiler ve Ansiklopediler (1849-1984) (ss.135-148). Gelişim Yayınları.
- Evren, B. (1993). Sinema dergileri. Korsan Yayınları.
- Evren, B. (1995). Sigmund Weinberg sinemayı Türkiye'ye getiren adam. Milliyet Yayınları.
- İstanbul, O. (2019). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türk sineması ve tarih (1918-1950). *Yayım- lanmamış Yüksek Lisans Tezi+. Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü.
- Kaplan, Y. (1996). Turkish cinema. In Ed. Geoffrey N.S.(Ed.), The Oxford History of World Cinema (pp. 656-661). United States by Oxford University Press..
- Odabaşı, İ. A. (2017). Milli sinema: Osmanlı’da sinema hayatı ve yerli üretime geçiş. Dergâh Yayınları.
- Odabaşı, İ.A. (2018). Ayastefanos filmi hakkında yeni bilgiler ve sinema haberleri gaze- tesi. Müteferrika, 53 (1), 93-104.
- Odabaşı, İ.A. (2019). Osmanlı’da sinema yayıncılığı ve bilinen ilk Türkçe sinema gaze- tesi: Türk Sineması. Journal of Universal History Studies (JUHIS), 2(2), 317-350. https://doi.org/10.38000/juhis.649673
- Onaran, A. Ş. (1981). Muhsin Ertuğrul'un sineması. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Özen, E. (2009). Özön'ün paltosundan kurtulmak. İletişim Araştırmaları, 7 (1.2), 13-47.
- Özuyar, A.(2001). Osmanlıca sinema dergileri. Sinema Dergisi (1)1, 1-5.
- Özuyar, A. (2004). Babıâli'de sinema. İzdüşüm Yayınları.
- Özuyar, A . (2008). Sinemanın Osmanlıca serüveni. De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.
- Özön, N. (2010). Türk sineması tarihi (1896-1960). Doruk Yayınları.
- Scognamillio, G. (2008). Cadde-i Kebir'de sinema. Agora Kitaplığı.
- Şahin, E. (2017). Osmanlı’dan erken Cumhuriyet’e dergiler ışığında sinema. İçinde K. Bulak, S. Eğe (Ed.), 6. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı-III (ss.219-235). İlmi Etüdler Derneği. 219-235.
- Temel, M. (2013). Başlangıçtan 1928’e Türkiye’de sinema ve sinema sergileri. *Yayımlan- mamış Yüksek Lisan Tezi+. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Temel, M. (2013). Sinemanın Osmanlı’da yaygınlaşmasında sinema dergilerinin rolü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 8 (40), 777-793.
- Yılmaz, A. (2021). Bir erken dönem sinema süreli yayınları retrospektifi. Türkiye Araş- tırmaları Literatür Dergisi.19 (37), 305-356.
