Author :
Abstract
Toplumda her bireyin kendine özgü nitelikleri, kendi olmasını sağlayan koşulları ve kişilik özellikleri bulunmaktadır. Nitekim cinsiyet, sınıf ve ırk ayrımcılığı gibi aidiyetler insanlar arasındaki hiyerarşik yapının hem bir sonucu hem de bir nedeni olmaktadır. Teknolojik toplum da bundan payını almaktadır. Nitekim dijital aygıtlardan insan davranışlarına kadar çoğu yerde cinsiyet; ayrımcı bir şekilde eşitsizliğin bir parçasına dönüşmektedir. Başka bir deyişle, donanımdan yazılıma kadar çoğu şey eril cinsiyeti temel alarak toplumsal olarak cinsiyetlen(diril)miştir. Dolayısıyla bilim ve teknik toplumsal olarak cinsiyetlenerek erkek olmayanı dışlayan bir eğilime sahip olmuştur. Toplumsal yaşamdaki bu ayrımcılığa bir karşı duruş olan feminist hareket hem söylem hem uygulama tabanlı çeşitli savaşım alanları oluşturmuştur. Siberfeminizm ise bu başkaldırının teknolojik ayağını oluşturan ve teknolojinin eril yanlılığını ve bunun sonuçlarını ortaya koyan bir hareket olarak bu soruna farklı çözüm yolları önermekte ve insanların cinsiyete göre hiyerarşik sınıflandırılmasının eleştirisini tekno-dijital alanda tartışmaktadır. Bu sorun odağında bu çalışmanın konusu bilim ve teknolojinin toplumsal cinsiyetlendirilmesinin ortaya çıkardığı sorunlar ve bu sorunlara çözümler sunan siberfeminist harekettir. Bu yaklaşıma göre cinsiyetlendirilmiş tekno-dijital düzende, robotlardan yapay zekâya dek uzanan bir dizi teknolojik alanda toplumsal cinsiyet rolleri geçerli olmaktadır. Bu yüzden siber uzam içinde teknolojinin cinsiyetçi yapılanmanın ötesine geçmesini önceleyen siberfeminist hareket, ikili cinsiyet yaklaşımını da eleştirerek teknolojik yapıda heteronormatif cinsiyetin ötesine bakmaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmanın önemi genelde teknolojik yapılanmanın özelde bilişim teknolojilerinin cinsiyetlendirilişini kırmak ve cinsiyet ötesi bir uzamı paylaşmanın olanaklı olabildiğini ileri sürmektedir. Nitel bir durum araştırması olan bu çalışmanın kadın çalışmaları ve bilişim alan yazını başta olmak üzere birçok alana katkı sunacağı düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
In society, each individual has his/her own characteristics and personality traits as well as conditions that enable him/her to be his/her own. As a matter of fact, affiliations such as gender, class and racial discrimination are both a result and a cause of the hierarchical structure among people. The technological society also gets its share from that situation. As a matter of fact, gender in many places, from digital devices to human behavior; it becomes part of inequality in a discriminatory way. In other words, most things, from hardware to software, are gendered based on masculine gender. Therefore, science and technology have had a tendency to exclude the non-male by being gendered. The feminist movement, which is a stance against this discrimination in social life, has created various fields of struggle based on both discourse and practice. Cyberfeminism, on the other hand, as a movement that constitutes the technological pillar of this revolt and reveals the masculine bias of technology and its consequences, proposes different solutions to this problem and discusses the criticism of the hierarchical classification of people according to gender in the techno-digital field. In the focus of this problem, the subject of this study is the problems caused by the gendering of science and technology and the cyberfeminist movement that offers solutions to these problems. According to this approach, in the gendered techno-digital order, gender roles prevail in a number of technological fields ranging from robots to artificial intelligence. Therefore, the cyberfeminist movement, which prioritizes technology going beyond the sexist structuring in cyberspace, also criticizes the binary gender approach and looks beyond heteronormative gender in the technological structure. In this direction, the importance of this study is to reveal the problem of gendering of techno-digital systems in general and information technologies in particular. In addition, the study suggests that it may be possible to share a postgender space. It is thought that the study, which is a qualitative case study, will contribute to many fields, especially women's studies and informatics literature.
Keywords
- Aydemir, D. (2022). Büyük Veri’nin cinsiyet veri boşluğu. Tarih Bilinci: Tarih ve Kül- tür Dergisi, 42, 120-127.
- Aydemir, D. (2020). Siberfeminizm ve siber kültürde cinsiyet kimliğinin yapıbozumu ve siber kimlikle yeniden inşası [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Balaban, Y. (2016). Canlandırma sinemasında üç boyutlu sanal karakterlerin hareketle- rinin ve fiziksel özelliklerinin ‘Tekinsiz Vadi’ye düşmedeki etkisi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(51), 1-26
- Beasley, C. (2005). Gender&sexuality: Critical theories&critical thinkers. Sage.
- Berktay, F. (2022). Tarihin cinsiyeti. Metis
- Bhasin, K. (2003). Toplumsal cinsiyet. (Çev. K. Ay). KADAV.
- Bourdieu, P. (2015). Eril tahakküm. (Çev. B. Yılmaz). Bağlam.
- Butler, J. (2016). Cinsiyet Belası: Feminizm ve kimliğin alt üst edilmesi. Metis.
- Cockburn, C. (1983). Brothers: Male dominance and technological change. Pluto Press.
- Daniels, J. (2009). Rethinking cyberfeminism(s): Race, gender and embodiment. Wo- men’s Studies Quarterly. 37. 1/2. 101–124. http://www.jstor.org/stable/27655141 (21.03.2020)
- Debevec, K. & F. Iyer (1986) Sex roles and consumer perceptions of promotions, pro- ducts, and self: What do we know and where should we be headed? Advances in Consumer Research. 13. 210-214.
- Faulkner, W. (2000). The power and the pleasure? A Research agenda for ‘Making gen- der stick’ to engineers. Science, Technology & Human Values. 25/1. 87-119.
- Foucault, M. (2007). Cinselliğin tarihi. Ayrıntı.
- Foucault, M. (2012). İktidarın gözü (Çev.: I. Ergüden). Ayrıntı.
- Genç, H. N. (2015). Jean-Jacques Rousseau’nun Emile’inde kadın eğitimi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, VIII, I, 6, 25-34.
- Genç, H. N. (2018). Atasözlerinde toplumsal cinsiyet algısı olarak kadın. Folk- lor/Edebiyat Dil ve Edebiyat Dergisi. 24/94. 13-34.
- Genç, H. N. ve Aydemir, D. (2020). Sense and sensibility (akıl ve tutku) adlı romanı feminist imgeler ışığında okumak. Jasss Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 81, 193-211.
- Grosz, E. (1995). Space, time and perversion. Routledge.
- Haas, Randall, Watson, James, Buonasera, Tammy, Southton, John, Chen, Jennifer C., Noe, Sarah, Smith, Kevin, Llave, Carlos Viviano, Eerkens, Jelmer & Parker, Glendon (2020) Female hunters of the early Americas. Science Advances. 6(45).
- Haraway, D. (2016). Siborg manifestosu (Çev.: O. Akınhay). Agora.
- Jackson, S. (1999). Heterosexuality in question. Sage.
- Karaca, Y. (2010) Reklamlarda kadın imgesi ve tüketim kültürü oluşturmadaki rolü: Ulusal televizyon reklamlarına ilişkin bir uygulama [Yayımlanmamış doktora tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kuni, V. (1998). The future is femail. (Ed. C. Sollfrank OBN). In First Cyberfeminist International. 13-18. Hamburg: St. Pauli Druckerei
- Kurtyılmaz, D. (2018). Siborg-oluş’a dair sinematografik fanteziler. SineFilozofi. 3/6. 142-155.
- Louis, M. V. ve Halavut, H. (2011). İstanbul-Amargi feminizm tartışmaları. Amargi.
- Mitrofanova, A. (1999). How to become a cyberfeminist. (Ed. C. Sollfrank OBN). In Next Cyberfeminist International. 12. Hein&Co.
- Mori, M. (1970). Bukimi no tani the uncanny valley. Energy. 7. 33–35.
- Mutlu, E. (2004). İletişim sözlüğü. Bilim ve Sanat.
- O’Brien, J. (2009). Encyclopedia of gender and society. Sage.
- Oakley, A. (1985). Sex, gender and society. Gower Publishing Company.
- Oralgül, E. D. (2016). Judith Butler'ın kimlik ve siyaset anlayışı. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar. 9(1), 47-62.
- Paasonen, S. (1998). Digital, human, animal, plant: The politics of cyberfeminism? N. paradoxa. 2. 16-22.
- Paasonen, S. (2003). The woman question: Adressing women as internet users. (Eds. M. Fernandez, F. Wilding, and M. M. Wright). In Domain errors! Cyberfeminist practices. 89-108. Autonomedia.
- Papatya, N. ve Y. Karaca (2011). Kadın imgesi kullanılan reklamlara yönelik tüketici- nin tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 29/ 1.69-100.
- Plant, S. (1997). Zeros+ones: Digital women+the new technoculture. Fourth Estate.
- Powers, A. et al. (eds.) (2005). Eliciting information from people with a gendered hu- manoid robot. Proceedings of the IEEE International Workshop on Robots and Human Interactive Communication. 158-163.
- Rechbach, B. (1998). Cyberfem.org. (Ed. C. Sollfrank OBN). In First Cyberfeminist International (p.11-12). St. Pauli Druckerei.
- Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkânsız iktidar: Ailede piyasada ve sokakta erkekler. Me- tis.
- Scott, J. W. (2007). Toplumsal Cinsiyet: Faydalı bir tarihsel analiz kategorisi. (Çev. Aykut Tunç Kılıç). Agora.
- Sollfrank, C. (ed.) (1999). Women hackers. In Next Cyberfeminist International (p.41- 45). Hein&Co.
- Søraa, R. A. (2017) Mechanical genders: How do humans gender robots? Gender, Technology and Development. 21/1-2. 99-115.
- Stone, A. R. (1995). The war of desire and technology at the close of mechanical age. MIT.
- Taş, G. (2016). Feminizm üzerine genel bir değerlendirme: Kavramsal analizi, tarihsel süreçleri ve dönüşümleri. Akademik Hassasiyetler. 163- 175.
- Trovato, G. et al. (2018). She’s electric—the influence of body proportions on perceived gender of robots across cultures. Robotics. 7/50.
- Wajcman, J. (1996). Feminism confronts technology. Polity.
- Wajcman, J. (2004). TechnoFeminism. Polity.
- Wilding, F. & CAE (1998). Notes on the political condition of cyberfeminism. (Ed. C. Sollfrank OBN), In First Cyberfeminist International (p.20-23). St. Pauli Druckerei.
- Wilding, F. (1998). Where is feminism in cyberfeminism? N.paradoxa. 2.6-12.
