Author :
Abstract
Edebiyat ve sinema, farklı anlatım ve gösterge yöntemlerine sahip sanat dallarıdır. Ancak ikisi de alımlayıcısına estetik zevk uyandırmak amaçlı olduklarından ortak bir noktada buluşurlar. Anlatım aracı olarak edebiyat yazınsal, sinema ise görsel tekniklerle bizlere kurgusal bir evren yaratmaktadır. Ancak iki sanat dalı birbirinden esinlenmektedir; bir yazar izlediği bir filmi yazılı esere, bir yönetmen okuduğu bir kitabı filme adapte edebilir. Japon yönetmen Ryūsuke Hamaguchi, Haruki Murakami’nin “Drive My Car” adlı öyküsünü aynı ad ile filme uyarlamıştır. Bu çalışmada, öykü ve film uyarlamaları medyalararasılık bağlamında ele alınacak, uyarlama eserlerdeki benzerlik ve farklılıklar, değişim ve dönüşümler tespit edilecektir. İki eserde de alt metin olarak yer alan Rus yazar Anton Çehov’un Vanya Dayı adlı tiyatro eseri metinlerarasılık bağlamında incelenecektir. Öykü ve filmin başlığında yer alan The Beatles’ın müzik parçası ile olan ilişkisi göstergelerarasılık açısından irdelenmeye çalışılacaktır. Bu bağlamda, çalışmada çoğulcu bir bakış açısı benimsenerek karşılaştırmalı edebiyat bağlamında medyalararası çalışmalara katkı sağlaması hedeflenmektedir.
Keywords
Abstract
Even though literature and cinema are different branches of art, they share the same goal: to give both reader and audience aesthetic pleasure. When literature creatures the fictional world by words, cinema uses visual fiction to do that. However, both of these art forms inspire by each other. Japanese director Ryūsuke Hamaguchi adapts Haruki Murakami’s short story called “Drive My Car”. In this essay, the adaptation of a short story-film is discussed in the context of intermedia. Similarities, differences, and alterations are found in this adaptation. Anton Chekhov’s play called Uncle Vanya which appears in both works is analyzed in the context of intertextuality. The Beatles’ song that appears in both the story and the film’s title is examined in the frame of intersemiotics. In this regard, throughout this essay, the perspective of the eclectic method is used, and it is aimed at contributing the studies of intermediality in terms of comparative literature.
Keywords
- Akbayır, S. (2014). Edebiyat ve disiplinlerarası etkileşim. Pegem Akademi. (Akt.: Kayadevir, R. Y. (2019), Uyarlama sinema filmleri üzerine bir sorgulama: Sinema seyircilerinin okuma pratikleri. Sinofilozofi Dergisi. 2019 Özel Sayısı, 453473.)
- Aktulum, K. (2014). Metinlerarası ilişkiler. Kanguru Yayınları.
- Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık/göstergelerarasılık. Kanguru Yayınları.
- Aytaç, G. (2002). Edebiyat ve medya kitaptan ekrana edebiyat. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Bulut, F. (2018). ‚Metinlerarasılık‛ kavramının kuramsal çerçevesi. Edebi Eleştiri Dergisi, 2(1), 1-19. https://doi.org/10.31465/eeder.397704
- Cuma, F. İ. (2018). Sinemadan edebiyata farklı bir aktarım: Fatih Akın’ın ‚Im Juli‛ (temmuzda) filmi ile Selim Özdağ’ın aynı adlı romanının karşılaştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (39), 284-296.
- Çehov, A. (2021). Vanya dayı (12. Basım) (Çev.: Ataol Behramoğlu). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Emre, İ. (2022). Postmodernizm ve edebiyat (Gözden Geçirilmiş 3. Baskı). Fidan Kitap.
- Hamaguchi, R. (Yönetmen). (2021). Drive my car [Film]. C&I Entertainment.
- Kale, Ö. (2010). Edebiyat sinema ilişkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 266-275.
- Kayaoğlu, E. (2016). Edebiyat ve film. Hiperlink Yayınları.
- Kayaoğlu, E. (2009). Medyalararasılık. Edebiyat Dizisi No: 13, Selenge Yayınları
- Monaco, J. (2002). Bir film nasıl okunur? (Çev.: Ertan Yılmaz). Oğlak Yayıncılık ve Reklamcılık Ltd. Şti.
- Murakami, H. (2022). Kadınsız erkekler (25. Baskı) (Çev.: Ali Volkan Erdemir). Doğan Kitap.
- Murakami, H. (2021). Sahilde Kafka (48. Baskı) (Çev.: Hüseyin Can Erkin). Doğan Kitap.
- Nalçacıoğlu, H. (2005). Medya ve toplum ilişkisini anlamak üzere bir çerçeve. İçinde Medya ve toplum, Habercinin el kitabı dizisi 1 (Der.: Sevda Alankuş). IPS İletişim Vakfı Yayınları.
- Pethő, A. (2011). Cinema and intermediality: The passion for the in-between. Cambridge Scholar Publishing.
- Püsküllüoğlu, A. (1995). Türkçe sözlük. Yapı Kredi Yayınları. (Aktaran: Kayaoğlu, Ersel. (2009). Medyalararasılık. Edebiyat Dizisi No: 13, Selenge Yayınları.)
- Sakallı, C. & Akemoğlu, A (2016). Bir medyalararasılık kategorisi olarak medya değişimi: Gölgesizler romanındaki üstkurmaca düzleminin filme aktarımı. Sinecine Dergisi. Bahar Sayısı(7), 63-81. https://doi.org/10.32001/sinecine.537118
- Sivri, M & Çelik, F. (2016). Dan Brown’un ‘melekler ve şeytanlar’ı ile Ron Howard’ın aynı adlı filminde göstergelerarasılık ve medyalararasılık. Milli Folklor. 28(112), 142-153.
- Vardar, B. (1998). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. Multilingual Yayınları. (Akt.: Gariper, C. (2015). Cengiz Aytmatov’un al yazmalım selvi boylum hikâyesi ve göstergelerarasılık. Bilig, Sayı: 74, 71-95)
- Wray, J. (2007). Haruki Murakami, The art of fiction. The Paris Review. No: 182, Summer 2007.
- URL-1: Oliver Burkman’ın Röportajı. https://www.theguardian.com/books/2018/oct/11/haruki-murakami-interviewkilling-commendatore (Erişim Tarihi: 31.07.2022)
- URL-2: Cannes Film Festivali Film Tanıtımı. https://www.festival- cannes.com/en/films/drive-my-car (Erişim Tarihi: 05.06.2022)
- URL-3: Oscar Film Festivali Film Tanıtımı. https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/2022 (Erişim Tarihi: 05.06.2022)
- URL-4: Ryūsuke Hamaguchi’nin Oscar Ödüllerindeki Basın Açıklaması. https://www.youtube.com/watch?v=OcI7gdFCneI (Erişim Tarihi: 05.06.2022)
- URL-5: ‚Sémiotique‛ kelime anlamı. (2022, 1 Ağustos). İçinde Dictionnaire de l’Académie Française. https://academie.atilf.fr/9/consulter/S%C3%89MIOTIQUE?options=motExact
- URL-6: The Beatles’ın Drive My Car Adlı Müzik Parçası. https://www.youtube.com/watch?v=kfSQkZuIx84&ab_channel=TheBeatlesTopic (Erişim Tarihi: 06.06.2022)
