Author :
Abstract
Bir yüzeyi kullanma insanın en eski fikirlerinden ya da ihtiyaçlarındandır. Madde yüzeyinde çizim, boyama, oyma, kazıma gibi eylemlerle oluşturulmuş tarih öncesi dönemlere ait duvar resmi ve kabartmalar bu tespit için bilinen ilk örneklerdir. Yanı sıra çeşitli toplumlarda vücut yüzeyinde geometrik şekillerde kesme, boyama, dövme gibi uygulamalar da eski çağlardan günümüze hâlen devam eden pratiklerdir. İnsanlık, duvarların öküz başlarıyla kaplandığı Çatalhöyük’ten günümüz mimari yüzeylerine, üç boyutun en eski biçimlemelerine, renk ve drapeye, nesneye hatta nesnenin içine kadar bir yüzeyle karşılaşma, yaratma ve kullanma eğiliminde olmuştur. Dolayısıyla yüzeye bu denli temas ve tesir eden bir yaşam serüveni sanatı da içine alır. Klasik, modern ve postmodern sanat üretimlerinde bir yüzey yaratmak, bir yüzeyi biçimlemek, bir yüzeyi kullanmak ya da bir yüzeye müdahale etmek gibi durumlardan bahsederiz. Bu anlamda yüzey sanat eserinin biçimsel yapısını oluşturan bileşenlerden biri olarak formun algılanmasını sağlayan en önemli unsurdur. Farklı yapıdaki malzemelerin farklı yüzeylerde kullanılması bu yüzeylerin taşıdığı ve izleyici karşısında yarattığı etkiyi değiştirir. Bu anlamda çalışmada çeşitli biçimlerin hâlihazırda sahip olduğu yüzeylerinin yeniden yorumlanması üzerinde durulmuş ve konu ile alakalı yüzeye manipülasyon uygulayan 12 sanatçı ele alınmıştır. Man Ray, Meret Oppenheim, Christo, Joana Vasconcelos, Mona Hatoum, Ann Hamilton, Tara Donovan, Lucas Samaras, Eva Hesse, Tony Cragg, Damien Hirst ve Jan Fabre’ın üretimleri bu minvalde üç bölüme ayrılarak incelenmiştir.
Keywords
Abstract
Using a surface is one of the oldest ideas or needs of man. The earliest examples of this decision are prehistoric wall murals and reliefs made by acts like sketching, painting, carving, and scraping on the surface of materials. In addition, customs that have persisted since ancient times include cutting, painting, and tattooing geometric patterns on the surface of the body in a variety of societies. Humanity has tended to encounter, create and use a surface from Çatalhöyük, where the walls are covered with ox heads, to today's architectural surfaces, to the oldest forms of three dimensions, to color and drape, to the object and even to the interior of the object. Therefore, a life adventure that touches and affects the surface so much includes art. We discuss circumstances like producing a surface, sculpting a surface, utilizing a surface, or interfering with a surface in classical, modern, and postmodern art creations. In this sense, the surface is the most important element that enables the form to be perceived as one of the components that make up the formal structure of the work of art. The use of different materials on different surfaces changes the effect these surfaces have on the audience. In this way, the study focuses on the reinterpretation of the surfaces of different shapes and discusses 12 artists who manipulate the surface in relation to the issue. The productions of Man Ray, Meret Oppenheim, Christo, Joana Vasconcelos, Mona Hatoum, Ann Hamilton, Tara Donovan, Lucas Samaras, Eva Hesse, Tony Cragg, Damien Hirst and Jan Fabre are analyzed in this way by dividing into three parts.
Keywords
- Atakan, N. (2006). Rauschenberg’den Hatoum’a... . Sanat Dünyamız, 100, 201-209.
- Berger, J. (2018). Portreler (Çev.: B. Eyüboğlu). Metis Yayınları.
- Deleuze, G. (2020). Francis Bacon, duyumsamanın mantığı (Çev.: C. Batukan ve E. E. Na- hum). Norgunk Yayıncılık.
- Erzen, J.N. (1997). Yüzey. İçinde Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (Cilt 3, ss. 1958). YEM Yayın.
- Fabre, J. (2021). Gece Günlüğü (1985-1991) (Cilt 2) (Çev.: Ayşe Meral). Doğan Kitap.
- Fineberg, J. (2014). 1940’tan günümüze sanat (Çev.: S. A. Eskier ve G. E. Yılmaz). Karaka- lem Kitabevi Yayınları.
- Germaner, A.T. (1997) Heykel. İçinde Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (Cilt 2, ss. 780-783). YEM Yayın.
- Germaner, A.T. (1997). Doku. İçinde Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (Cilt 1, ss. 467). YEM
- Gompertz, W. (2019). Pardon neye bakmıştınız? (Çev.: S. Evren). Yapı Kredi Yayınları.
- Hutter, M. ve Throsby, D. (2013). Paha biçilemez (Çev.: C. Yalçın). Sel Yayıncılık.
- Ocvirk, O. G., Stinson, R. E., Wigg, P. R., Bone, R. O. ve Cayton, D. L. (2015). Sanatın temelleri: teori ve uygulama (Çev.: N. B.Kuru ve A. Kuru), Karakalem Kitabevi.
- Pallasmaa, J. (2018). Tenin gözleri: mimarlık ve duyular (Çev.: A.U. Kılıç). Yem Yayın.
- Phillips, S. (2016). ...İZMLER modern sanatı anlamak (Çev.: D. N. Özer). YEM Yayın.
- Sandıkçı, D. (2014). Jan Fabre İle Başkalaşan Bir Beden Okuması. Artam, 29, 106-109.
- Şimşek, A. (2016). Eleştiriyi çalmak. Agora Kitaplığı.
- Thompson, D. (2020). Sanat mezat (Çev.: R. Akman). İletişim Yayınları.
- Thompson, J. (2014). Modern resim nasıl okunur (Çev.: F. C. Çulcu). Hayalperest Yayınla- rı.
- 4. Uluslararası İstanbul Bienali Kataloğu. (1995). İKSV.
- URL-1: Görsel 1: ‚Marcel Duchamp, Lütfen Dokunun (Please Touch)‛, 1947. https://www.duchamparchives.org/pma/object/89754/ (Erişim tarihi: 17.04.2022).
- URL-2: Görsel 2: ‚Man Ray, Isidore Ducasse’nın Bilmecesi (The Enigma of Isidore Du- casse)‛, 1920. https://www.manray.net/the-enigma-of-isidore-ducasse.jsp (Erişim tarihi: 04.01.2021). URL-3: ‚L’Enigme d’Isidore Ducasse‛. https://www.tate.org.uk/art/artworks/man-ray-lenigme-disidore-ducasset07957 (Erişim tarihi: 20.01.2022).
- URL-4: Görsel 3: ‚Meret Oppenheim, Nesne (Object)‛, 1936, Fincan: 10.9 cm. (Ø) Fin- can tabağı: 23.7 cm. (Ø) Kaşık: 20.2 cm. (h). https://www.moma.org/learn/moma_learning/meret-oppenheim-object-paris1936/ (Erişim tarihi: 19.11.2020). URL-5: Görsel 4: ‚Christo, Paket (Package)‛, 1961, 45,7 x 41,9 x 16,5 cm., Kumaş, ip, sicim, kordon, tahta. https://christojeanneclaude.net/artworks/packages-andwrapped-objects/ (Erişim tarihi: 03.02.2021).
- URL-6: Görsel 5: “Joana Vasconcelos, Dantelli Piyano (Piano Dentelle) ”, 2008-2011, 100 x 150 x 206 cm., Steingraeber & Söhne Küçük kuyruklu piyano, piyano taburesi, el yapımı pamuk tığ işi. http://www.joanavasconcelos.com/info_en.aspx?oid=755 (Erişim tarihi: 11.01.2021).
- URL-7: Görsel 6: Mona Hatoum, Seccade (Prayer Mat)‛, 1995, 67x112 cm., Nikel kap- lama pirinç iğneler, pirinç pusula, tuval. https://www.contemporarycarpets.it/it/mona-hatoum-tappeti-seduzionerepulsione/ (Erişim tarihi: 08.07.2020).
- URL-8: Rogers, S. J. (1996). The body and the object: Ann Hamilton 1984-1996. Wexner Center for The Arts The Ohio State University. https://www.annhamiltonstudio.com/publications/The%20Body%20and%20the %20Object%20Full%20Publication.pdf (Erişim tarihi: 25.11.2020).
- URL-9: Görsel 7: ‚Ann Hamilton, Vücut Nesnesi Serisi #13 Kürdan Sandalye Takımı (Body Object Series #13 Toothpick Suit/Chair)‛, 1984-1993, https://www.annhamiltonstudio.com/index.html / (Erişim tarihi: 16.09.2020).
- URL-10: Simon, J. ve Hamilton, A, J. S (Ed.) (2006). Ann Hamilton: An Inventory of Ob- jects. Gregory R. Miller & Co., https://books.google.com.tr/books?id=yn566-HJ7gC&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onep age&q&f=false (Erişim tarihi: 25.09.2020)
- URL-11: ‚Untitled (Pins)‛. https://www.icaboston.org/art/tara-donovan/untitled-pins (Erişim tarihi: 18.03.2021).
- URL-12: Görsel 8: ‚Tara Donovan, Çizimler (İğneler) (Drawings (Pins))‛, 2011, 304.8x304.8x10.2 cm., Sıkıştırılmış polistiren köpük, boya, nikel kaplı çelik toplu iğne. https://www.pacegallery.com/artists/tara-donovan/ (Erişim tarihi: URL-13: Goysdotter, M. (2013). Impure vision: American staged photography of the 1970s. Nordic Academic Press, https://www.researchgate.net/publication/323967475_Impure_vision_Staged_A merican_Art_Photography_from_the_1970s / (Erişim tarihi: 29.01.2021).
- URL-14: Görsel 9: “Lucas Samaras, İsimsiz (Untitled)‛, 1963, 26,4 x 36,51 x 20,32 cm., Kutu, iğne, renkli iplik, fotoğraf. https://collections.lacma.org/node/189363 / (Erişim tarihi: 03.02.2021).
- URL-15: Kordic, A. (2018). ‚Artifex Press Presents: The First Digital Catalogue Rai- sonné for Lucas Samaras' "Boxes"‛. https://www.widewalls.ch/magazine/lucas- samaras-boxes-catalogue-raisonne-artifex-press (Erişim tarihi: 29.01.2021).
- URL-16: Kordic, A. (2018). ‚Artifex Press Presents: The First Digital Catalogue Rai- samaras-boxes-catalogue-raisonne-artifex-press (Erişim tarihi: 29.01.2021).
- URL-17: Görsel 10: ‚Eva Hesse, Katılım II (Accession II)‛, 1968., 78x78x78 cm., Çelik, plastik. https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/DIA41504934?journalCode= dia (Erişim tarihi: 20.10.2022).
- URL-18: Görsel 11: “Tony Cragg, Salgılar (Secretions)‛, 1998, 235x330x395 cm., Ter- moplastik zar ve fiberglas. Deutsche Bank Koleksiyonu. Fotoğraf: Derya Baran.
- URL-20: Görsel 12: “Damien Hirst, San Francisco‛, 2014. 1829 x 2743 mm., Cerrah bı- çakları, doku nakli bıçakları, kraft bıçak ağızları, fermuarlar, dikiş iğneleri, alüminyum dolgular, iğneler, paslanmaz çelik çiviler. http://damienhirst.com/san-francisco (Erişim tarihi: 05.02.2021).
- URL-22: https://www.galleriailponte.com/en/jan-fabre-en/ (Erişim tarihi: 06.03.2021)
- URL-24: https://www.angelos.be/eng/exhibitions/jan-fabre-the-years-of-the-hour-blue (Erişim tarihi: 17.10.2022)
