Bu çalışmanın temel amacı, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin ekonomik ve finansal performanslarını karşılaştırmaktır. Ekonomik ve finansal göstergeler, ülkelerin makroekonomik yapılarına dair kapsamlı bilgiler sunduğundan, bu göstergeler üzerinden AB ülkelerinin ekonomik ve finansal performanslarını analiz etmek hem politika yapıcılar hem de araştırmacılar için önemli bilgiler sunacaktır. Bu kapsamda, AB ülkelerinin ekonomik ve finansal göstergeler temelinde genel performanslarını ölçmek, ülkeler arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyarak ülkeleri kümeler halinde gruplandırmak önem arz etmektedir. Çalışmada, Temel Bileşenler Analizi (PCA) ve Kümeleme Analizi kullanılmıştır. Temel Bileşenler Analizi, çok sayıda değişken arasındaki ilişkileri daha sade bir yapıya indirgemek amacıyla kullanılmış ve ülkelerin ekonomik profilleri temel bileşenler üzerinden özetlenmiştir. Bu bileşenler, ülkelerin genel ekonomik ve finansal performanslarını temsil eden temel faktörleri ortaya çıkarmak için kullanılmıştır. Ardından, Kümeleme Analizi ile AB ülkeleri benzer ekonomik ve finansal özelliklere göre gruplandırılmıştır. Bu analizle, ülkeler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar belirginleştirilerek, ülkelerin ekonomik ve finansal performanslarına göre sınıflandırılmış küme grupları oluşturulmuştur. Analiz sonuçları, AB ülkeleri arasında belirgin ekonomik ve finansal farklılıkların bulunduğunu göstermektedir. Ekonomik yapılarına göre gruplandırılan ülkeler arasında gelişmişlik düzeyi, finansal istikrar ve büyüme potansiyeli açısından belirgin ayrışmalar olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, temel bileşenler ve kümeleme analiz sonuçları incelendiğinde, yüksek ekonomik büyüme ve finansal istikrara sahip ülkelerin bir grupta toplandığı, finansal kırılganlık veya ekonomik dengesizlik yaşayan ülkelerin ise farklı gruplarda yer aldığı saptanmıştır. Bu bulgular, AB içinde ekonomik ve finansal yapının daha dengeli bir şekilde geliştirilmesi için politikaların belirlenmesine katkılar sağlamaktadır.
The main purpose of this study is to compare the economic and financial performances of the European Union (EU) countries. Since economic and financial indicators provide comprehensive information on the macroeconomic structures of countries, analyzing the economic and financial performances of EU countries through these indicators provides important insights for both policy makers and researchers. In this context, it is important to measure the overall performance of EU countries on the basis of economic and financial indicators, to group countries into clusters by revealing the similarities and differences between countries. Principal Component Analysis (PCA) and Cluster Analysis were used in the study. Principal Component Analysis was used to reduce the relationships between a large number of variables to a simpler structure and the economic profiles of the countries were summarized through the basic components. These components have been used to uncover key factors that represent the overall economic and financial performance of countries. Then, with the Cluster Analysis, EU countries were grouped according to similar economic and financial characteristics. With this analysis, the similarities and differences between countries were clarified and a structure classified according to the economic and financial performance of the countries was created. The results show that there are significant economic and financial differences between EU countries. It has been determined that there are significant divergences between countries grouped according to their economic structures in terms of development level, financial stability and growth potential. When the basic components and cluster analysis results were examined, it was determined that countries with high economic growth and financial stability were grouped in one group, while countries with financial fragility or economic imbalance were in different groups. These findings contribute to the formulation of policies for a more balanced development of the economic and financial structure within the EU.