Author :
Abstract
İstanbul’un Karaköy/Galata semtinde, Voyvoda (Bankalar) caddesinde yer alan 1903 tarihli Hezaren Han’ın mimarı Alexandre Vallaury’dir. Tarihi süreçte çeşitli şirketlere ve kuruluşların sahiplendiği yapı, beş katlı bir mimari kuruluş gösterir. Yapının güneybatı ve kuzeydoğu cepheleri açık, kuzeybatı ve güneydoğu cepheleri ise komşu binalarla bitişik nizamda olduğu için kapalıdır. Yapıya cephe düzenlemesi açısından mimari karakterini kazandıran cephesi,Voyvoda (Bankalar) Caddesi’ne açılan güneybatı cephesidir. Yapının ana simetri eksenini birinci kattan çatıya kadar yükselen cumba oluşturmaktadır. Cumbanın sağ ve sol kanadında olmak üzere her katta farklı pencere düzenlemeleri dikkati çeker. Pencere formları, alınlıklar, rozetler, kartuşlar ve saçak düzenlemeleri cepheye zengin bir gösteriş kazandırmaktadır. Korint tarzı plasterler ile volüt formlu ve kenger yaprağı motifleriyle bezeli Neobarok konsollar, geometrik ve nebati motiflerin sentezinden oluşturulmuş Art Nouveau tarzı bezemeler cepheye hareketli bir görünüm kazandırmaktadır. Pencerelerin profilli yuvarlak kemer alınlıklarının aşırı plastik bir biçimde öne doğru taşıntı yapması, alınlık tablalarındaki rozetlerin, alınlıkları kilit noktalarından parçalaması ve böylece ortaya çıkan kırık hatlı kilit noktalarında, kırılan uçları volüt biçiminde sonlanan alınlık uygulamaları, Neobarok cephe ögelerini akla getirir. Pencere alınlık tablalarında yer alan yüzeyden aşırı kabarık kartuşların ortalarında işlenmiş ve natürel bitki motifleriyle çerçevelenmiş motiflerin böcek mi yoksa bitki mi olduğu anlaşılamamaktadır. Tabiattaki böcek ve bitki motiflerinin sentezinden ve stilizasyonundan oluşan türü tam anlaşılamayan süslemeler Art Nouveau üslubunun ana karakterini yansıtır. Hezaren Han Neobarok ve Art Nouveau mimari üsluplarının bir arada uygulandığı en önemli mimarlık örneklerinden biridir.
Keywords
Abstract
The architect of Hezaren Han, located on Voyvoda (Banks) Street in the Karaköy/Galata district of Istanbul, dated 1903, is Alexandre Vallaury. The structure, which has been owned by various companies and organizations throughout history, has a five-story architectural structure. The southwest and northeast facades of the structure are open, while the northwest and southeast facades are closed because they are adjacent to neighboring buildings. The facade that gives the structure its architectural character in terms of façade arrangement is the southwest facade opening onto Voyvoda (Banks) Street. The main axis of symmetry of the structure is the bay window rising from the first floor to the roof. Different window arrangements on each floor, including the right and left wings of the bay window, draw attention. Window forms, pediments, rosettes, cartridges and eave arrangements give the façade a rich ostentation. Neo-Baroque consoles with Corinthian-style plasters and volute-shaped and acanthus leaf motifs, Art Nouveau-style ornaments created from the synthesis of geometric and plant motifs give the façade a dynamic appearance. The extremely plastic protrusion of the profiled round arch pediments of the windows forward, the rosettes on the pediment panels breaking the pediments at their key points, and the pediment applications with broken ends ending in volutes at the resulting key points with broken lines, bring to mind Neo-Baroque façade elements. It is not clear whether the motifs processed in the middle of the extremely bulging cartridges on the surface of the window pediment panels and framed with natural plant motifs are insects or plants. The ornaments, the type of which is not fully understood, consisting of the synthesis and stylization of insect and plant motifs in nature, reflect the main character of the Art Nouveau style. Hezaren Han is one of the most important examples of architecture where Neobaroque and Art Nouveau architectural styles are applied together.
