Author :
Abstract
Bu çalışma, 16. yüzyıl başlarında Behiştî Ahmed Sinan tarafından kaleme alınan 5781 beyitlik İskendernâme mesnevisini, kadim tıp anlayışı odağında incelemektedir. Eser, İskender'in fetih ve kahramanlık anlatısının ötesinde, İstanbul'daki saraylar ve önemli yapılarla kültürel-ideolojik bir derinlik kazanırken, özellikle Hipokrat'ın ağzından İskender'e sunulan sağlık tavsiyeleriyle dikkat çeker. Bu bölüm, dönemin tıbbî bilgi birikimini ve humoral patoloji teorisini yansıtarak, bedenin denge (mîzan) üzerine kurulu olduğu temel anlayışını ortaya koyar. Tavsiyeler arasında çok yemenin ve aşırıya kaçan diğer eylemlerin zararları gibi günlük sağlık pratiklerine dair öğütler bulunur. Çalışma, Behiştî'nin eserindeki tıbbî referansların, İslam tıp geleneği (İbn-i Sina, Râzî) ve Tıbbü'n-Nebevî gibi kaynaklarla ilişkisini de değerlendirir. Böylece İskendernâme, dönemin tıp anlayışının edebî bir formda nasıl harmanlandığını göstermektedir.
Keywords
Abstract
This study examines Behiştî Ahmed Sinan's İskendernâme, a 5781-couplet mathnawi penned in the early 16th century, focusing on its reflections of ancient medical understanding. Beyond a mere narrative of Alexander's conquests and heroism, the work gains cultural and ideological depth through its descriptions of Istanbul's palaces and significant structures. It particularly stands out with health advice offered to Alexander through the words of Hippocrates. This section reveals the medical knowledge and the fundamental principle of the body's balance based on the humoral pathology theory prevalent in that era. The advice includes practical health guidelines, such as the harms of overeating and other excesses. The study also evaluates the relationship between Behiştî's medical references in the work and sources from the Islamic medical tradition (like Avicenna, Rhazes) and Prophetic Medicine (Tıbbü'n-Nebevî). Thus, İskendernâme is regarded as a significant source demonstrating how the era's rational and spiritual medical perspectives were harmonized in a literary form.
