DUYGUSAL ZEKÂNIN İŞ PERFORMANSI VE BAZI DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER İLE İLİŞKİSİ: KAHRAMANMARAŞ’TA ÜRETİM SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA
Author :
Abstract
Bu araştırmada, duygusal zekânın iş performansı ve bazı demografik özellikler ile olan muhtemel ilişkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Kahramanmaraş ilinde üretim sektörlerinde faaliyet gösteren çeşitli işletmelerde çalışan toplam 203 kişi üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmıştır. Anket sonucu elde edilen veriler SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; duygusal zekâ boyutları (kendi duygularını değerlendirme, başkalarının duygularını değerlendirme, duyguların kullanımı ve duyguların düzenlenmesi) ile çalışanların iş performans düzeyleri arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca duygusal zekâ boyutunun (duyguların düzenlenmesi) cinsiyet ve eğitim düzeyi değişkenine göre; duygusal zekâ boyutunun (duyguların kullanımı) ve iş performansı düzeyinin medeni durum değişkenine göre; duygusal zekâ boyutlarının (başkalarının duygularını değerlendirme, duyguların kullanımı) ve iş performansı düzeylerinin gelir düzeyi değişkenine göre anlamlı farklılık gösterdiği de tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
In this research, it is aimed to determine the possible relationship between emotional intelligence and job performance and some demographic characteristics. For this purpose, a total of 203 people working in various enterprises operating in the production sectors in Kahramanmaraş province were surveyed. Questionnaire was used as data collection method in the research. The data obtained from the questionnaires were analyzed by using the SPSS program. According to the results of the research; it was determined that there was a statistically significant positive correlation relationship between dimensions of emotional intelligence (self-emotions appraisal, other-emotions appraisal, use of emotion and regulation of emotion) and employees' job performance levels. It was also determined that dimension of emotional intelligence (regulation of emotion) vary significantly among gender and level of education variable; dimension of emotional intelligence (use of emotion) and levels of job performance vary significantly among marital status variable; dimensions of emotional intelligence (other-emotions appraisal, use of emotion) levels of job performance vary significantly among level of income.
Keywords
- Abraham, R. (1999). Emotional intelligence in organizations: a conceptualization, Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 125(2), 209-224.
- Akyol, S. (2015). Strateji, liderlik ve çalışan performansı, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Ashforth, B. E., Humphrey, R. H. (1995). Emotion in the workplace: A reappraisal, Human Rela- tions, 48(2), 97-125.
- Ashkanasy, N. M., Hooper, G. (1999). Perceiving and managing emotion in the workplace: A research agenda based on neurophysiology, Paper Presented at the Third Australian Industrial and Organizational Psychology Conference, Brisbane.
- Ashkanasy, N. M., Daus, C. S. (2002). Emotion in the workplace: The new challenge for mana- gers, Academy of Management Executive, 16(1), 76-86.
- Aslan, Ş., Özata, M. (2008). Duygusal zekâ ve tükenmişlik arasındaki ilişkilerin araştırılması: Sağlık çalışanları örneği, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (30), 77-97.
- Atilla, G., Çarıkçı, İ. H., Erdem, R. (2013). Hastanelerde duygusal zekâ-hasta memnuniyeti iliş- kisi: Isparta il merkezi örneği, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, XV(I), 101-119.
- Borman, C., Motowidlo, S. J. (1993). Expanding the criterion domain to include elements of contextual performance, Ed.: N. Schmitt, W. Borman, Personnel Selection In Organizations, New York: Jossey-Bass, 71-98.
- Campbell, J. P. (1990). Modeling the performance prediction problem in industrial and organizational psychology, Ed.: M. D. Dunnette, L. M. Hough, Handbook of Industrial and Organizational Psychology, Vol. 1, 2nd ed., Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press, 687732.
- Carmeli, A., Josman, Z. E. (2006). The relationship among emotional intelligence, task perfor- mance, and organizational citizenship behaviors, Human Performance, 19(4), 403-419.
- Ceylan, A., Ulutürk, Y. H. (2006). Rol belirsizliği, rol çatışması, iş tatmini ve performans arasın- daki ilişkiler, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (1): 48-58.
- Chernis, C. (2000). Emotional intelligence: What it is and why it matters, consortium for rese- arch on emotional intelligence in organizations, Paper Presented at the Annual Meeting of the Society for Industrial and Organizational, 1-14, http://www.eiconsortium.org/pdf/what_is_emotional_intelligence.pdf (16.03.2017).
- Choo, F. (1986). Job stress, job performance and auditor personality characteristics, A Journal of Practice&Theory, 5(2), 17-34.
- Doğan, S., Demiral, Ö. (2007). Kurumların başarısında duygusal zekânın rolü ve önemi, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(1), 209-230.
- Dulewicz, V., Higgs, M. (1998). Emotional intelligence: Can it be measured reliably and validly using competency data?, Competency, 6(1), 1-15.
- Dulewicz, V., Higgs, M. (2000). Emotional intelligence, a review and evaluation study, Journal of Managerial Psychology, 15(4), 341-372.
- Erkuş, A., Günlü, E. (2009). İletişim tarzının ve sözsüz iletişim düzeyinin çalışanların iş perfor- mansına etkisi: beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20(1), 7-24.
- Gardner, H. (1998). A multiplicity of intelligences, Scientific American Presents Intelligence, 9, 18- 23.
- Geylan, R. (2004). İnsan kaynakları yönetimi, Eskişehir.
- Goleman, D. (1996). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ, Bloomsbury Publis- hing, London.
- Goleman, D. (1997). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ, New York, Bantam Books.
- Gottfredson, L. S. (1998). The general intelligence factor, Scientific American Presents Intelligence, 9, 24-29.
- Gürbüz, S., Yüksel, M. (2008). Çalışma ortamında duygusal zekâ: İş performansı, iş tatmini, örgütsel vatandaşlık davranışı ve bazı demografik özelliklerle ilişkisi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(2), 174-190.
- Gürbüz, S., Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz, Seçkin Ya- yıncılık, Ankara.
- Gürkanlar, E. (2010). Esnek çalışma saatlerinin kadın çalışanların sosyal rolleri ve çalışma performansı üzerine etkileri-Akdeniz üniversitesinde bir araştırma, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
- Güriş S., Astar, M. (2014). Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik, DER Yayınları, İstanbul.
- İnce, M., Gül, H., Gözükara, M. Y. (2015). Duygusal zekâ ile işgören performansı arasındaki ilişkiler üzerine ampirik bir araştırma, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, (12), 226-245.
- Küçüksille, E. (2014). Basit doğrusal regresyon, çoklu doğrusal regresyon modeli, (Ed.) Şerif Kalaycı, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 6. Baskı, Ankara.
- Lam, L. T., Kirby, S. L. (2002). Is emotional intelligence an advantage? An exploration of the impact of emotional and general intelligence on individual performance, Journal of Social Psychology, 142, 133-143.
- Law, K. S., Wong, C., Song, L. J. (2000). The construct and criterion validity of emotional intelli- gence and its potential utility for management studies, Journal of Applied Psychology, 89(3), 483-496.
- Li, T., Saklofske, D. H., Bowden, S. C., Yan, G., Fung, T. S. (2012). The measurement invariance of the Wong and Law emotional intelligence scale (WLEIS) across three Chinese University student groups from Canada and China, Journal of Psychoeducational Assessment, 30(4), 439-452.
- Libbrecht, N., De Beuckelaer, A., Lievens, F., Rockstuhl, T. (2014). Measurement invariance of the wong and law emotional intelligence scale scores: Does the measurement structure hold across far eastern and european countries, Applied Psychology: An International Review, 63(2), 223-237.
- Mayer, J. D., Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence?, In P. Salovey, & D. Sluyter (Eds.), Emotional development and emotional intelligence: educational implications (pp. 3–34). New York: Basic Books, http://ei.yale.edu/wp-content/uploads/2014/02/ pub219_Mayer_Salovey_1997.pdf, Erişim Tarihi: 25.04.2017.
- Mohamad, M., Jais, J. (2016). Emotional intelligence and job performance: A study among Ma- laysian teachers, Procedia Economics and Finance, 35, 674-682.
- Motowidlo, S. J., Borman, W. C. Schmit, M. J. (1997). A theory of individual differences in task and contextual performance, Human Performance, 10(2), 71-83.
- Onay, M. (2011). Çalışanın sahip olduğu duygusal zekâsının ve duygusal emeğinin, görev per- formansı ve bağlamsal performans üzerindeki etkisi, Ege Akademik Bakış, 11(4), 587-600.
- Onay, M., Süslü, Z. H., Kılcı, S. (2011). İletişim tarzının ve sözsüz iletişimin çalışanların iş per- formansına etkisi: posta dağıtıcıları ve hemşireler üzerine bir araştırma, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 139-175.
- Özdevecioğlu, M., Akın, M., Karaca, M., İştahlı, B. (2014). Kötü niyetli yönetim algılamasının çalışanların performansları üzerindeki etkisinde duygusal zekânın rolü, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-18.
- Polat, S., Aktop, E. (2010). Öğretmenlerin duygusal zekâ ve örgütsel destek algılarının girişimci- lik davranışlarına etkisi, Akademik Bakış Dergisi, (22), 1-20.
- Poznanski, P. J., Bline, D. M. (1997). Using structural equation modeling to investigate the ca- sual ordering of job satisfaction and organizational commitment among staff accountants, Behavioral Research in Accounting, Printed in USA, 9, 154-171. https://www.researchgate.net/profile/Peter_Poznanski/publication/270274663_Using_St ructural_Equation_Modelling_to_Investigate_the_Causal_Ordering_of_Job_Satisfaction_and _Organizational_Commitment_Among_Staff_Accountants/links/54a455000cf256bf8bb3 259b.pdf , Erişim Tarihi: 29.03.2017.
- Rich, B. L., Lepine, J. A., Crawford, E. R. (2010). Job engagement: Antecedents and effects on job performance, Academy of Management Journal, 53(3), 617-635.
- Rosenthal, R. (1977). The PONS test: Measuring sensitivity to nonverbal cues. In P. McReynolds (Ed.), Advances in Psychological Assessment, San Francisco, CA: JosseyBass.
- Salovey, P., Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, cognition and personality, Baywood Pub1ishling Co., Inc., 9(3), 185–211, http://ei.yale.edu/wpcontent/uploads/2014/06/pub153_SaloveyMayerICP1990_OCR.pdf, Erişim Tarihi: 25.04.2017.
- Sipahi, B., Yurtkoru, E. S., Çinko, M. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi, Beta Yayın, İs- tanbul.
- Sonnentag, S., Frese, M. (2002). Performance concepts and performance theory, In S. Sonnentaq Eds.: Psychological Management of Individual Performance, John Wiley & Sons, Ltd., 16, 43,325,http://ebme.unigiessen.de/wps/pgn/dl/down/open/ebme_de/172466e7af2761796b29c 224545ee1c09fb9a6a8a61a0c62d16839eef868a609bef901832e35acae3dd31d2871436c79/Pe rformance_concepts_and_Performance_Theory.pdf, Erişim Tarihi: 08.03.2017.
- Taşlıyan, M., Hırlak, B., Çiftçi, G. E. (2014). Akademisyenlerin duygusal zekâ, iş tatmini ve tü- kenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(3), 63-80.
- Tutar, H., Altınöz, M. (2007). Örgütsel iklimin işgören performansı üzerine etkisi: Ostim imalat işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(2), 195
- Ural, A., Kılıç, İ. (2013). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi, Detay Yayıncılık, 4. Baskı, Ankara.
- Uyargil, C. (2013). İş analizi ve iş dizaynı, performans değerlendirme, İ. Ü. İşletme Fakültesi İnsan Kaynakları Yönetimi Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri, Uyargil, C., Sadullah, Ö., Acar, A. C., Özçelik, A. O., Dündar, G., Ataay, İ. D., Adal, Z., Tüzüner, L. İnsan Kaynakları Yönetimi, Yenilenmiş 6. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
- Weisinger, H. (1998). İş yaşamında duygusal zekâ, (Çev. N. Süleymangil), İstanbul, MNS Yayıncı- lık.
- Wong, C. S., Law, K. S. (2002). The effects of leader and follower emotional intelligence on per- formance and attitude: an exploratory study, Leadership Quarterly, 13, 243-274.
- Yüksel, M. (2006). Duygusal zekâ ve performans ilişkisi (bir uygulama), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
