Author :
Abstract
Sinema günümüzde en güçlü anlatım araçlarından biridir. Sinemanın, bir anlatım aracı olması yönüyle kendine özgü bir dili vardır. İşte bu dil, nasıl bir dildir? Sözel insan diliyle karşılaştırılabilir mi? Dilbilim ve / veya göstergebilim sinemanın dili konusuna nasıl yaklaşmaktadır? Bu sorular 20. Yüzyılın ikinci yarısından başlayarak birçok araştırmacının dikkatini çekmiş, konuyla ilgili hatırı sayılır çalışmalar kaleme alınmıştır. Bu konuda Chritian Metz, Rolan Barthes, Peter Wollen, Rudolf Arnheim akla ilk gelen isimler arasında sayılabilir. Sinemadaki görselliklerin, göstergebilimcilerin; dil yetisi olma özelliğinin de dilbilimcilerin ilgisini çektiği söylense de böyle bir ayrıma gitmek o kadar kolay gözükmemektedir. Sinemanın dilini anlamak ve anlatmak söz konusu olduğunda; dilbilimin mi, göstergebilimin mi daha çok söyleyecek sözü olduğu yoksa her ikisinin de aslında aynı şeyi mi söylediği de ayrı bir merak konusudur. Bu çalışma, bir taraftan genel olarak sinema dili ile ilgili bazı görüşlerin irdelenmesi amacını taşırken, diğer tarafından yukarıdaki soru ve benzerlerine bir cevap arayışı niyetiyle kaleme alınmıştır.
Keywords
Abstract
The cinema is one of the strongest means of expression. The cinematic language is distinctive, in terms of its visual expressions. So, what kind of language is this? Can it be compared to the verbal languages? How can one use Linguistics, or, more precisely, Semiotic approaches, to make sense of the cinematic language? These questions have drew the attention of scholars since the beginning of the second half of the Twentieth Century. Among them, substantial studies have been done by, for instance, Christian Metz, Roland Barthes, Peter Wollen, and Rudolf Arnheim. In their writings, it is suggested that cinematic visuality attracts semioticians. Moreover, cinematic visuality, as a form of visual languages, comes to show the potential of being analysed linguistically. And yet, it seems that the link between the visual and the verbal languages is not a stable one. When it comes to the understanding of the cinematic language and its expression, to what extent it can be called as the ‘semiotic approach’? This research aims to answer this question, among others: semiotics can be applied in both verbal and visual languages, because these two languages have some fundamental similarities?
Keywords
- Auroux, S. (1996), La philosophie du langage, 442 s., PUF, France.
- Başkan, Ö., (2003), Bildirişim İnsan-Dili ve Ötesi, Multilingual Yay., İst.
- Benveniste E., (1974), Problèmes de Linguistique Générale-2, Editions Gallimard, Paris.
- Çiçek M, (2008), “Bazı Görsel Göstergelerin Yerel / Evrensel Karşıtlığı Bağlamında Yorumlan- ması”, XXII. Ulusal Dil Bilimi Kurultayı Bildirileri içinde, VAN.
- Çiçek, M., (2014-a), “Dilbilim / Göstergebilim Ayrımında Gösterge Türleri Üzerine”, İletişim Araştırmalarında Göstergebilim (Ed.: Ahmet Güneş) içinde, ISBN 978-605-337-024-6, s.209-238, Literatürk, İstanbul.
- Çiçek M., (2014-b), "Dilbilimsel İlkeler Görsel Göstergelere Uygulanabilir mi?", Uluslararası Sos- yal Araştırmalar Dergisi (The Journal of International Social Research), Cilt: 7 Sayı: 32 Volume: 7 Issue: 32, ISSN: 1307-9581. s.38-51.
- Ducrot, O. & Todorov, T. (1972), Dictionnaire Encyclopédique de Sciences du Langage (Dil Bilimleri ansiklopedik sözlüğü), Editions du. Seuil, 468 s., Paris.
- Efe, F., (1992), Dram Sanatı –göstergebilimsel bir yaklaşım–, Yapı Kredi Yay., İst.
- Erkman-Akerson, F., (2005), Göstergebilime Giriş, Multilingual, İstanbul.
- Günay, V. D., (2002), Göstergebilim Yazıları, Multilingual, İstanbul.
- Kıran, Z. & Kıran (Eziler), A., (2006) Dilbilime Giriş, Seçkin Yay. , Ankara.
- Kristeva J., (1981), Le langage, cet inconnu -une initiation à la linguistique- Editions du Seuil, Pa-
- Larousse (1994), Dictionnaire de Linguistique et des Sciences du Langage, collection dirigée par Cla- ude KANNAS assistée de Janine FAURE.
- Metz Ch., (1964) “Le cinéma: langue ou langage?”, Communications no:4, Paris.
- Metz, Ch., (1966) “La grande syntagmatique du film narratif”, Communications, 8, Recherches sémiologiques : l'analyse structurale du récit.
- Metz, Ch., (1968) Essais sur la Signification au Cinéma, Tome I, Coll. d'Esthétique, Klincksieck, Paris p.65.
- Metz, Ch., (1991), Film Language: A Semiotics of the Cinema, (Translated by Michael Taylor) Uni- versity Chicago Press edition, 268 s., USA.
- Öztin Bağder D., (1999), “Sinema Göstergebilimi”, Dilbilim Araştırmaları 1999 içinde, Simurg Yay., İstanbul.
- Pavis, P., (2000), Gösterimlerin Çözümlemesi, Dost Kitabevi yay., Ankara.
- Rifat, M., (2000-a), XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları (Tarihçe ve Eleştirel Düşün- celer) OM Yayınevi, İstanbul
- Rifat, Mehmet, (2000-b), XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları (Temel Metinler) OM Yayınevi, İstanbul.
- Robert, J-C., (1975), “Cinéma et Temporalité”, Cahiers d’Études et de Recherches, No:18, Office des Communications Sociales, Montréal, Canada. (Ayrıca bkz.: http://www.officecom.qc.ca/indexSiteOCS/Documentation/Cahiers/18cahier.html Erişim: 18.03.2015).
- Rudolf, A., (2009), Sanat Olarak Sinema, Hil Yay. İst.
- Saussure F. de, (1995), Cours de linguistique générale, (publié par Charles Bailly et Albert Séchehaye avec la collaboration de Albert Riedlinger, Édition critique préparée par Tullio de Mauro, Postface de Louis-Jean Calvet), Éditions Payot & Rivages, Paris.
- Saussure Ferdinand de, (1998), Genel Dilbilim Dersleri, (Çev. Berke Vardar), Multilingual, İstan- bul.
- Sivas, A., (2012), “Göstergebilim ve Sinema İlişkisi Üzerine Bir Deneme”, İstanbul Ticaret Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 21 Bahar, İst.
- Wollen, P., (2008), Sinemada Göstergeler ve Anlam, (Çev.: Z. Aracagök, B. Doğan), Metis Yay., İst.
