Author :
Abstract
İslamiyet’i kabul eden ilk Türk Devleti olarak bilinen Karahanlılar dinle birlikte düşünce dünyalarını ve edebiyat anlayışlarını da değiştirdiler. İşte bu dönemin ilk eseri Kutadgu Bilig hem şekil hem de içerik bakımından çığır açan bir eserdir. Mesnevi şeklinde yazılması, alegorik bir siyasetname olması, üç bin civarında madde başı kelimeye taşıyıcılık yapması ve şairinin birikimi dikkatleri çekmiştir. Aradan bunca zaman geçmesine rağmen içeriğinin önemini koruması eseri hep gündemde tutmaktadır. Eser karşılıklı konuşmalarla devlet yönetiminin nasıl olacağını anlatmaktadır. Eserin bir bölümünde devleti yönetenlerin çeşitli meslek erbaplarına ve farklı sosyal öbeklere nasıl davranması gerektiği anlatılmaktadır. O meslek gruplarından biri de ikinci bölümde incelenen şairlerdir. Çalışmanın amacı Yusuf Has Hacip’in ve yaşadığı dönemin şairlere bakışını ortaya çıkarmaktır. Çalışma Reşit Rahmeti Arat tarafından günümüz Türkçesine çevrilen Kutadgu Bilig’deki 4392. beyitten 4399. beyte kadar olan sekiz beytin ayrıntılı şekilde açıklanmasına dayanmaktadır. Yusuf Has Hacip bu beyitler arasında müstakil bir başlık altında devlet yöneticilerinin şairlerle münasebetinin nasıl olması gerektiğini anlatmaktadır. Bu beyitlerdeki ifadelerden şairlerin o dönem toplum içerisindeki yerini ve etkisini tespit etmek ve farklı dönemlerle karşılaştırmak mümkündür. Yusuf Has Hacip devlet yöneticilerine öğüt verdiği bu bölümde “Onların dilinden emin olmak istersen şairler ne isterlerse ver.” anlamında ve aşırı denebilecek ifadelere yer vermektedir.
Keywords
Abstract
Karahanlılar which is known as the first Turkish government accepting Islam religion changed their ideas and literature understanding with this new religion. Kutadgu Bilig as the first work of this term is groundbreaking both in terms of formation and its contents. It took attention in that it was written in mesnevi form, it was a political book with allegory and it included about three thousand words and the poet had deep knowledge. In spite of a long time, its contents kept its importance which kept the work popular. The work describes the government administration by dialogues. In one part of the work, it describes how administrative officers should treat to different occupation groups and social groups. In the second part of this study, the poets which were among the occupation groups mentioned in the work were studied. The purpose of the study is to reveal the perspective of Yusuf has Hacip and era on poets. The study is based on the examination of eight couplets from 4392 to 4399 in the Kutadgu Bilig, translated by Reşit Rahmeti Arat into contemporary Turkish. Under an independent heading, Yusuf Has Hacip argues how administrators should relate to poets. It is possible to identify the place and the effect of the poets in the society at that time and to compare them with the different periods from the expression in these couplets. In the chapter that Yusuf Has Hcip gives advice to the state administrators, he uses extreme expressions such as “İf you want to be safe from there critism, give poets what they want.”
Keywords
- Arat, R. R. (1947). Kutadgu Bilig II Tercüme. Ankara: TDK.
- Arat, R. R. (1947). Kutadgu Bilig II Tercüme. Ankara: TDK.Arat, R. R. (1959). Kutadgu Bilig II, Tercüme. Ankara: TDK.
- Aydemir, Ö. K. (tarih yok). Kutadgu Bilig’de Dile Gelen İktidar. Dilaçar, A. (1995). Kutadgu Bilig İncelemesi. Ankara: TDK.
- Ercilasun, A. B. (2004). Başlangıçtan Günümüze Türk Dili Tarihi. Ankara: Akçağ. Ercilasun, A. B. (2014). Türk Dili Tarihi (14 b.). Ankara: Akçağ.
- Güneş, B. (2016). Kutadgu Bilig’deki Meslek ve Unvan Adlarının Derleme Sözlüğü’ne Yansımaları . Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5/4, 1532-1543.
- Kaçalin), Y. H. (2014). Kutadgu Bilig, Metin. Ankara. 08 05, 2018 tarihindehttp://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10716,yusufhashacibkutadgubiligmustafakacal inpdf.pdf?0 adresinden alındı
- Kaymaz, Z. (2009). Kutadgu Bilig Hakkında Türkiye’de Yapılan Yayınlar Üzerine Bir Deneme. Turkish Studies, 4/3, 1408-1422.
- Ölmez, M. (2004). Çağdaş Türk Dillerinde Kutadgu Bilig Çevirileri. Türk Dilleri Araştırmaları, 103-126.
- Sarıca, B. (2008). Kutadgu Bilig’de Komutan ve Ordunun Nitelikleri. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 87-105.
- Tezcan, S. (1981). Kutadgu Bilig Dizini Üzerine. Belleten, XLV/II(178), 23-78. 08 05, 2018tarihinde https://drive.google.com/file/d/0B7liBn5XLsAfaGwyLVhNLVItV0U/view adresinden alındı
- Uçar, E. (2012). Kutadgu Bilig’in Kahire Nüshası Üzerine Notlar. Turkish Studies, 7/3, 2491- 2504.
- Üşenmez, E. (2008). Karahanlı Eserlerindeki Söz Varlığı Hakkında. Akademik İncelemeler, 3, 249.
- Yavuz, K. (2007). Yusuf Has Hacip ve Kutadgu Bilig. İstanbul Üniversitesi Edebiyat FakültesiTürk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 37(37), 137-180 . http://dergipark.gov.tr/iutded/issue/17031/178474 adresinden alındı
- Yavuz, K. (2009). Yusuf Has Hacib ve Kutadgu Bilig. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fafültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, XXXVII, 137-180.
