Author :
Abstract
Halk inançları toplumların tarihi, dini, kültürel birikimlerinin tezahürü olarak tanımlanabilir. Toplumların inanç sisteminde birçok varlık etkili olmuştur. Tanrı/Allah olarak dile getirilen yaratıcı güç ile ilişkilendirilen bu varlıkların yaratıcının kutsallığından pay aldıkları düşünülmüştür. Halkın düşünce sistemine göre, yaratıcı güce yakın yerlerde bulunan bu varlıklardan bir grubunu oluşturan gök cisimleri, halk inançlarının oluşumunda önemli yere sahiptir. Başta güneş olmak üzere ay, yıldızlar önemlidir. Bunun yanı sıra “Tanrının gazabı, silahı” olarak adlandırılan yıldırım şimşek, gök gürültüsü, halk üzerinde korkutucu etkileri bünyesinde bulundurmaları sebebiyle saygı duyulan varlıklardır. Bu bildiride, gök cisimlerinin mitolojik unsur olarak halk inançları üzerindeki etkisi, kısaca değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu makaleyi hazırlama esnasında gök cisimleri konusunda , bildiklerini bize aktaran, Trabzon’da görülen uygulamalar ve söylenen sözler ile ilgili verdiği bilgiler ve yardımları için Sedat BURBUT ‘a teşekkür ederim
Keywords
Abstract
Folk beliefs can be described as the manifestation of the historical, religious, and cultural accumulations of societies. Many entities have been influential in the belief system of the societies. It is thought that these beings, associated with the creative power expressed as God / God, share in the divinity of the creator. According to the system of thought of the people, celestial bodies constituting a group of these entities which are close to creative gentry have important place in the formation of folk beliefs. The moon and stars, especially the sun, are important. Besides, the lightning, which is called "the wrath of God, the weapon of God," is the things that are respected because of the thunder, the thunder, the frightening effects on the people.In this report, the effect of celestial bodies on people's beliefs as a mythological element was tried to be briefly evaluated
Keywords
- Apaydın, Halil. (2012), “ Burçların Dini Tutum ve Davranışlarla İlişkisi”, Dinbilimleri, Aka- demik Araştırma Dergisi, C.II, S. 3, ss: 183-206
- Alptekin Berat, Ali. (2011), Halk Bilimi Araştırmaları, Akçağ Yayınları, Ankara.
- Altun, Erman. (2012), Türk Halk Bilimi, (8.Baskı). Adana: Karahan Kitabevi.
- Borges, Luis, Jose. (2015), Düşsel Varlıklar Kitabı, (Çev. Celal Üster), İletişim Yayınları.
- Çaycı, Ahmet (2002), “ Anadolu Selçuklu Sanatında Gezegen ve Burç Tasvirleri”, Kültür Bakan- lığı Yayınları, Ankara.
- Esedova, H. Veli Kızı, “Halılarda Mitoloji” ss: 517- 544, http://www.ayk.gov.tr/wp- content/uploads/2015/01/ESEDOVA-Hatice-Veli-K%C4%B1z%C4%B1-HALILARDAM%C4%B0TOLOJ%C4%B0.pdf (15-8-2018)
- Eşmeli, İsmail.( 2014), “Dinler Tarihi Açısından Gök Cisimleri ve Tabiatla İlgili İnanış ve Uygu- lamalar ,(Muğla- Yatağan Örneği), Dini Araştırmalar Dergisi, Cilt 17, Sayı 45, ss.195208.
- Gömeç, Sadettin. (2011), Şamanizm ve Eski Türk Dini, Berikan Yayınevi, (2.Baskı), Ankara.
- Kalafat, Yaşar. (2011), Türk Kültürlü Halklarda Orta Asya’dan Orta Doğu’ya İnanç Göçü, Beri- kan Yayınevi, Ankara .
- Kartal, A( 2011),” Anadolu Sahası Türk Folklorunda Gökyüzü Varlıklarının Oluşum Hikayeleri ve Bunlara Bağlı İnanmalar” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı, Ana Bilim Dalı, Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı, Konya. Kuran-ı Kerim ve Yüce Meali (Mütercim: Hacı İnan), Dua Yayıncılık, İstanbul, Mart 2014) Koçyiğit, Fazilet. ( 2014), “Amasya Gök Medrese Camii Üzerine Bir Değerlendirme “, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 7, S. 35, ss: 423- 431 Parla Canan. ( 2015), “ Diyarbakır Dağ Kapısısının Figürlü Kabartmaları”, Asos Journal, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl, 3, S. 12, ss: 1-18
- Rize Halk Eğitim Müdürlüğü, Rize Kültür Derlemeleri, (2011)Rize Halk Eğitim Müdürlüğü Yayınları , Rize. Siimets, Ülo., “The Sun, The Moon And Fırmament İn Chukchi Mythology And On The Relations Of Celestial Bodies And Sacrifice”, /www.folklore.ee/folklore/vol32/siimets.pdf, ss: 129- 156
- Soğukoğlu, Fehmi.(2013), “ Nusayrilik ve Tanrı Algıları” Kelam Araştırmaları, 11: 1. ss: 487- 500)
- Şahhüseyinoğlu, Hasan Nedim. (2000) Anadolu Halk Kültüründe İnanç Motifleri, Ayyıldız Yayınları, Ankara.
- Uzun, Muzaffer,Onar ( Kasım-Aralık 2012), “Anadolu İnançları Bağlamında Türkülerimizde Gök Cisimleri”, Akademik Bakış Dergisi, S.33, ss: 1-21. http://www.akademikbakis.org/eskisite/33/20.pdf. (20-7, 2018) FOTOĞRAFLAR
- Figürü ( Foto, Çaycı, 2002; 168 . Resim 11 b den alınmıştır.)
- Fotoğraf 7: Cizre Köprüsünde Gezegen- Burç Figürleri( Foto, Çaycı, 2002; 202, Resim 43 b den alınmıştır. )
