En-Nisâ Sûresi 34. Âyette Geçen بما حفظ اللة Cümlesinin Kırâat Vecihleri ve Ebû Ca’fer Kırâatinde Mansub Okunmasıyla Oluşan Anlam Muğlaklığının Tespiti, Getirilen Öneri ve Çözüm Yolları
Author :
Abstract
Bu makalede Ebû Câ’fer’in en-Nisâ 34. âyette geçen بما حفظ اللة cümlesindeki الله lafzını mansup okumasuyla ilgili tartışmaları ele alıp çözüm ve neriler getirmeye çalıştık. Bunu yaparken de önce cumhur kırâatini ve yaklaşımını irdeledik. Ebû Câ’fer kıraatindeki kapalılığı izale etmeye çalışırken muhtelif müfessirlerin görüşleini verip bunları tartıştık. Son olarak kendi tercih ettiğimiz görüşü ele aldık. Buna göre zamirin bağlamdan anlaşılan eşe dönmesi yaklaşımını öne çıkarmayı tercih ettik. Böylece âyette “Allah’ın koruduğu hususlar üzere (eşlerinin namusunu) koruyan kadınlar” anlamını vererek Ebû Câ’fer kırâatinde bulunan problemin çözüme kavuştuğu kanaatine vardık. Bu yaklaşımda takdir edilen failin açığa çıkarılmasıyla anlam netleşmekte olup âyette geçen cümledeki kapalılığın giderilmesi için çok sayıda takdire de gerek kalmamaktadır.
Keywords
Abstract
In this article, we discussed the debates about Abu Ja'far's reading of the word الله in the sentence of بما حفظ اللة in the 34th verse of an-Nisa and tried to bring solutions and suggestions. While doing this, we first examined the recitation and approach of the people. While trying to remove the obscurity in the recitation of Abu Ja'far, we gave the views of various commentators and discussed them. Finally, we discussed our preferred view. Accordingly, we preferred to highlight the approach of returning the pronoun to the spouse, which is understood from the context. Thus, we came to the conclusion that the problem in Abu Ja'far's recitation has been resolved by giving the meaning of "women who protect (the honor of their wives) as Allah protects them" in the verse. In this approach, the meaning becomes clear with the revealing of the appreciated perpetrator.
Keywords
- Âlûsî, Şihâbuddin Mahmud b. Abdullah el-Hüseynî, Rûhu’l-Meânî fi Tefsîri’l-Kur’âni’l- Azîmi ve’s-Seb’i’l-Mesânî, thk. Ali Abdulbârî Atiyye,Beyrut: 1. Basım, Dâru’lKutubi’l-İlmiyye, 1990.
- Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. Abdullah b. Sehl b. Saîd b. Yahya b. Mihrân, es-Sınâ’ateyn, thk. Ali Muhammed Becâvî, Ebû’l-Fadl İbrahim, 1. Basım, Beyrut: Mektebetü’lUnsuriyye, 1988.
- Beydâvî, Nâsıruddin Ebû Said Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, thk. Muhammed Abdurrahman Maraşlı, 2. Basım, Beyrut: Dâru’l-Kelimu’t-Tayyib, 1998.
- Birışık, Abdulhamit. ‚Kırâat‛, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 2002.
- Çantay, Balıkesirli Hasan Basri, Kurân-ı Hakîm Meâli, Nâşir: Mürşid Çantay,1. Basım, İstanbul: Elif Ofset, 1976.
- Ebû Amr ed-Dânî, Osman b. Amr, Câmi’u’l-Beyan fi’l-Kırâati’s-Seb’i, 1. Basım, Medine: Câmiâtu’ş-Şârika, 2007.
- Ebû Hayyân Endelüsî, Muhammed b. Yûsuf b. Ali b. Yûsuf b. Hayyân el-Bahru’l-Muhît fi’t-Tefsîr, thk. Sıdkı Muhammed Cemil, 1. Basım, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1988.
- Eroğlu, Ali. ‚İbn Mihrân en-Nîsâbûrî‛, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Anka- ra: TDV Yayınları, 1989.
- Esed, Muhammed, Kur’ân Mesajı: Meal-Tefsir, Çev. Cahit Koytak – Ahmet Ertürk, 1. Basım. Ankara: İşaret Yayınları, 1996.
- Fahreddin er-Râzî, Muhammed b. Ömer b. el-Hüseyin Ebû Abdullah, Mefâtihu’l-Ğayb, Beyrut: 2. Basım, Dâru’l-Fikr, 1981.
- Ferrâ, Yahya b. Ziyâd, Meâni’l-Kur’ân, thk. Ahmet Yusuf en-Necâtî, Muhammed Ali en- Neccâr, Abdulfettah İsmail eş-Şelbî, 4. Basım, Mısır: Dâru’l-Mısriyyeti li’t-Te’lif ve’t-Terceme, 1995.
- İbn Atiyye el Endülüsî, Abdullah b. Ğâlib b. Abdurrahman, el-Muharreru’l-Vecîz fi Tefsîri’l-Kitâbillâhi’l-Azîz, thk. Abdu’s-selam Abdu’ş-şâfi’, 1. Basım, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1990.
- İbnü’l-Cezerî, Muhammed b. Muhammed b. Yûsuf Şemseddin Ebû’l-Hayr. Müncidü’l- Mukri’în ve Mürşidü’t-Tâlibîn. 1. Basım, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1999.
- İbnü’l-Cezerî, Muhammed b. Muhammed b. Yûsuf Şemseddin Ebû’l-Hayr, Tayyibetü’n- Neşru fi Kırâati’l-Aşri, thk. Ali Muhammed ed-Dabba’, 1. Basım, Beyrut: Matbaatu’t-Ticariyyeti’l-Kübrâ, 2001.
- İbnü’l-Cezerî, Nihâyetü’l-Bererefi’l-Kırââti’s-Selâsi’z-Zâideti ale’l-Aşere, thk. Cemâl Seyyid er-Rufâ’î, 1. Basım, Kâhire: Mektebetü İbn teymiyye, 2007.
- İbn Cezerî, , en-Neşr fi Kırâati’l-Aşr, thk. Ali Muhammed Dabba’, 1. Basım, Beyrut: Mat- baatu’t- Ticariyyeti’l-Kübrâ, 1994.
- İbn Cinnî, Ebû’l-Feth Osman b. Cinnî, el Muhteseb fi Tebyîni Vucûhu Şuvâzzi’l-Kırââti ve’l-Îdâhi Anha, 1. Basım, Tâif: Vizâratu’l-Evkâf, 1999.
- İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdris b. Münzir er- Râzî, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, thk. Muhammed Tayyib, 1. Basım, Suudi Arabistan: Mektebetu Nizâr ve Mektebetü Mustafa, 1988.
- İbnü’l-Münzir, İbrahim, Kitâbu Tefsîri’l-Kur’ân, thk. Sa’d b. Muhammed es-Sa’d, 1. Ba- sım, Medine: Dâru’l-Meâsir, 2002.
- İbnü’ş-Şecerî, Hibetullah b. Ali b. Muhammed b. Hamza el-Hasenî el-Alevi Ebû’s- Saâdet, Emâlî İbnu’ş-Şecerî, thk. Mahmud Muhammed Tanâhî, 1. Basım, Kahire: Mektebetü’l-Hancî, 1992.
- Kâsım b. Sellâm, Ebû Ubeyd Abdullah. Fedâilu’l-Kur’ân, thk. Mervân el-Atiyye, Muhsin Herebe, Vefâ Takıyuddin. 3. Basım, Dımeşk: Dâru İbn Kesîr, 1995.
- Kaya, Osman, Kur’an’ım Yedi Harf Üzerine İndirilmesi ve Ahruf’s-Seb’a (Yedi Harf Mesele- si). CUİFD. C. VIII, Sayı: 2, Sivas 2004.
- Nehhâs, Ebû Ca’fer Ahmet b. Muhammed b. İsmail, İ’râbu’l-Kur’ân, thk. Halid Ali, Ka- hire: 1. Basım, Dâru’l-Ma’rife, 1983.
- Neşşâr, Sirâceddin en-Neşşâr, el-Büdûrü’z-zâhire fi’l-ḳırâʾâti’l-ʿaşri’l-mütevâtire (nşr. Ali M. Muavvaz – Âdil Ahmed Abdülmevcûd), Beyrut, 2000
- Osman b. Amr Ebû Amr ed-Dânî, Câmi’u’l-Beyan fi’l-Kırâati’s-Seb’i, Medine: Câmiâtu’ş- Şârika, 2007.
- Sehâvî, Ali b. Muhammed es-Sehâvî, Cemâlu’l-Kurrâ ve Kemâlu’l-İkrâ’, thk. Abdu’l-Hak Abduddâim, 1. Basım, Mısır: Müessesetü’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2011.
- Şelbî, Abdulfettah İsmail eş-Şelbî, Mısır: Dâru’l-Mısriyyeti li’t-Te’lif ve’t-Terceme, 1995.
- Taşköprizâde, Ahmet b. Mustafa. Miftâhu’s-Saâde ve Misbâhu’s-Siyâde fi Mevduâti’l- Ulûm. 1. Basım, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1989.
- Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr et-Taberî, Câmi’u’l-Beyân an Te’vili Âyi’l- Kur’ân, 2. Basım, Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2010.
- Tirmizî, Ebû îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre, Süneni Tirmizî, thk. Beşşâr Avvâd, 3. Ba- sım, Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1998.
- Vâhidî Ebû’l-Hasan Ali b. Ahmet b. Muhamed, et-Tefsîrul-Basît, thk. Muhammed b. Salih b. Abdullah el-Fevzân, 1. Basım, Riyad: Mektebetü’l-Melik Fahd elVataniyye, 1999.
- Yazır, Elmalı’lı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, 2. Basım, İstanbul: Eser Neş- riyat, 1982.
- Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Cârullah mahmut b. Ömer, el-Keşşâf an Hakâiki’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvil fi Vucûhi’t-Te’vîl, 1. Basım, Beyrut: Dâr’u’l-Fikr, 1977.
