Author :
Abstract
Human seeks to find meaning for the ambiguous and feared objects or events in their life. When a human’s search for meaning does not lead to a satisfactory conclusion based on logic, coincidences gain importance. Superstition, which is one of them, is the meaning of practices created in the socialization process in a way that corresponds to the event or object that the individual acquires from others or their own experiences, and transfers to the next generation. The study focuses on why national athletes turn to these superstitions to meet the expectations of themselves and their environment, and what these superstitions are. In this context, a semi-structured interview was conducted with former and active athletes who have earned degrees in European or World champions working in the gyms in Avcılar and Esenyurt. In the study, the superstitious beliefs of the participants directly related to sports before, during, and after important competitions were evaluated. According to the findings of the study, athletes tend to adopt superstitions to satisfy their own and their environment's expectations and achieve status, depending on their socio-economic status. Superstitious tendencies in athletes were determined as the success of feeling, believing that color or number will bring good luck, and fortune-telling.
Keywords
Abstract
İnsan, yaşamı içerisinde müphem olana ve korktuğu nesne ya da olaya yönelik anlam bulma arayışındadır. İnsanın anlam arayışı mantığa dayalı tatmin edici bir sonuca bağlanmadığında ise tesadüfler önem kazanmaktadır. Bunlardan biri olan batıl inanç, sosyalizasyon sürecinde bireyin başkalarından veya kendi tecrübelerinden edinerek kuşaklara aktardığı olaya ya da nesneye karşılık gelecek şekilde oluşturulan anlam pratikleridir. Çalışma milli sporcuların kendileri ve çevrelerinin beklentilerini karşılamak üzere bu batıl inançlara neden yöneldikleri ve bu batıl inançların neler olduğu konusuna eğilmektedir. Bu kapsamda Avcılar ve Esenyurt’ta bulunan spor salonlarında çalışan Avrupa ya da Dünya şampiyonlarında derece almış eski ve faal sporcularla yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Çalışmada katılımcıların önemli müsabakalar öncesi, esnası ve sonrasında doğrudan sporla ilgili batıl inançları değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre sporcular sosyo-ekonomik durumlarına bağlı olarak kendilerinin ve çevrelerinin beklentilerini tatmin etmek ve statü elde etmek için batıl inançları benimseme eğilimindedirler. Sporcularda öne çıkan batıl inanç eğilimleri ise başarıyı hissetme, renk veya sayının uğur getireceğine inanma, fal baktırma olarak tespit edilmiştir.
Keywords
- Adanır, O. (2018). Orta Asya ve Anadolu ekseninde batıl inanç ve âdetler. Doğu Batı Dergisi, (84), 97-108.
- Arslan, M. (2004). Kişilerin batıl inanç kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 2(6), 8-34.
- Ayhan, İ. ve Yarar, F. (2005). Batıl inançların psikolojisi. Pivolka, 4(17), 15-19.
- Çakmak, R.F. (2019). Profesyonel futbolcuların antrenman, müsabaka öncesi veya sırasındaki inanç, batıl inanç ve farklı davranış eğilimlerinin incelenmesi. *Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Çalışkan, N. ve İlter P. (2016). Psikolojik danışmanlık ve rehberlik bölümü öğrencileri- nin batıl inanç eğilimlerinin analitiği. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(23), 206-218.
- Çobanoğlu, A. (2006). Halk arasında yaşayan hurafeler üzerine bir alan araştırması (Bur- sa/Osmangazi Örneği) *Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Develi, H. (2019). Modern toplumlarda batıl inançlar ve New Age akımı ]Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Doğan, M. (2006). Halk arasında batıl olarak nitelendirilen ve kutsal mekanlarda uygulanan inanç ve davranışların sosyal psikolojik açıdan incelenmesi *Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Enginer, G. (2006). Anadolu’da batıl inanmalar ve büyü. İçinde E. Işın (Ed.), Elemterefiş: Anadolu’da büyü ve inanışlar (ss.50-61). Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
- Hacısoftaoğlu, İ. ve Bulgu, N. (2015). Yedi dağın ötesindeki çocuklar: Güreşte erkeklik ve şiddet. İçinde B. Yarar (Der.), Şiddetin cinsiyetli yüzleri (ss.113-140). İstanbul Bilgi Üniversitesi.
- Işık, U, Ağbuğa, B. ve Elçi, G. (2015). Aktif spor yapan üniversite öğrencilerinde sporda batıl inanç eğilimi ile sürekli kaygı seviyeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 31-39.
- İnce, B. (2021). 12-18 Yaş arası lisanslı sporcularda batıl inançların stresle baş edebilme becerilerinin incelenmesi. International Multilingual Journal of Science and Technology (IMJST). 6(1), 2318-2342.
- Kapağan, E. (2019). Geçmişten günümüze Safranbolu’da batıl inançlar (hamile kadın- lar, gelinler ve çocuklar örneğinde). Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi. (14), 1-11.
- Karaca, F. (2001). Heteredoks inanç ve davranışlar ölçeği üzerine bir deneme. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (15), 145-168.
- Köse, A. ve Ayten, A. (2009). Bâtıl inanç ve davranışlar üzerine psikososyolojik bir ana- liz. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(2),: 45-70.
- Krech, D. ve Crutchfield, R.S. (1980). Sosyal psikoloji: Teori ve problemler (3. Baskı) (Çev.: Erol Güngör). Ötüken Neşriyat.
- Kurt, F. (2020). Geçmişten günümüze hurafeler. Diyanet İşleri Başkanlığı.
- Kurudirek, M.İ. (2018). Buz hokeyi oyuncularında batıl inanç ve kaygı ilişkisinin incelenmesi *Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi Kış ve Spor Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Mozzani, E. (2018). Batıl inançlar kitabı: Mitler, inançlar, efsaneler. Doğu Batı Dergisi (84). 11-21.
- Oktan, Y. (2020). Ritüel, batıl inanç ve bilimsel veriler bağlamında hapşırma ve esne- meyle ilgili rivâyetlerin değerlendirilmesi. Tokat İlmiyat Dergisi 8(2), 573-599. doi: 10.5281/zenodo.4399239
- Örnek, S.V. (1966). Sivas ve çevresinde hayatın çeşitli safhalarıyla ilgili bâtıl inançların ve büyüsel işlemlerin etnolojik tetkiki. Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Örnek, S.V. (1971). Etnoloji sözlüğü. Ankara Üniversitesi Dil Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
- Özdemir, D. (2021). Halk inanışlarının mitolojik kökenleri: Konya (Kadınhanı) örneği. Toplum Ekonomi ve Yönetim Dergisi. 2(1), 18-33.
- Özgüven, N. (2012). Batıl inançlar ve yaşam tatmini ilişkisi: İzmir’de bir araştırma. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. 31(2), 59-73.
- Özgüven, N. (2013). Batıl inançların yenilikçilikteki rolünün analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. 27(3), 111-124.
- Paratore, J. (1974). Superstitions of athletes [Unpublished master's thesis]. University of North Carolina, ABD.
- Park, R.L. (2010). Batıl inanç: Bilim çağında itikat (Çev.: E. R. Pekünlü). İstanbul Kültür Üniversitesi.
- Rudski, J. (2003). What does a “superstitious” person believe? Impressions of partici- pants. The Journal of General Psychology, 130(4), 431-445. 10.1080/00221300309601168
- Saenko, IU.V. (2005). The Superstitions of today's college students. Russian Education & Society, 47(12), 76-89.
- Shermer, M. (2002). Smart people believe weird things: Rarely does anyone weigh facts before deciding what to believe. Skeptic, 10(2), 35.
- Sinanoğlu, A.F. ve Sinanoğlu, A. (2012). 21. Yüzyıl Malatya’sında batıl inançlar. Türklük Bilimi Araştırmaları. (31), 239-257.
- Tunçel, C. (2013). Cinsiyet, meslek grubu, yaş ve eğitim düzeyi değişkenlerinin, bireylerin batıl inançlara sahip olma düzeyleri üzerindeki etkileri *Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Turgay, N. (2006). Kur’ân çerçevesinde hurâfeler ve korunma yolları. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(8), 21-40.
- TDK. 21 Ocak 2022 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
- Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25 Ocak 2022 tarihinde https://islamansiklopedisi.org.tr/ adresinden erişilmiştir.
- Uluğ, N.E. (2017). Osmanlı İmparatorluğu’nda batıl itikatlar ve büyü (1839-1923). Doğan Kitap.
- Varlı, M. (2014). Bid’at, hurâfe ve bâtıl inançlar (2. Baskı). Ensar Neşriyat.
- Wiseman, R. ve Watt, C. (2015). Batıl inançları ölçmek: Şanslı takılar neden önemsenir?. (Çev.: A. B. Gören,). Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 149-158.
- Zaugg, M.K. (1980). Superstitious beliefs of basketball players. [Unpublished graduate stu- dent thesis]. University of Montana, ABD.
- Zengin, H. ve Sütcü, Ç. (2018). Düzce kültüründe ev ile ilgili inanç ve uygulamalarda eski inanışlara dair izler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 7(2), 1139-1148.
