Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı Türkiye’de eğitim alanında ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyet gösteren önemli bir sivil toplum örgütü olan Tarih Vakfı’nın Türk eğitim sistemini etkileme yolları, gerçekleştirdiği faaliyetler ve Türk eğitim sistemine yönelik eleştiri ve çözüm önerilerini ortaya koymaktır. Araştırmada bir nitel araştırma veri toplama yöntemi olan doküman analizi yöntemi ile betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma Tarih Vakfı’nın 2002-2015 yılları arasında gerçekleştirdiği dört araştırma projesinden oluşan bir örneklem üzerinde gerçekleştirilmiş, söz konusu proje rapor ve çıktıları başta olmak üzere Vakıf tarafından basılı veya dijital ortamda yayınlanan dokümanlardan temel materyaller olarak yararlanılmıştır. Tarih Vakfı araştırma faaliyetleri başta olmak üzere yürüttüğü yoğun faaliyetlerle resmi karar mekanizmalarını genel olarak Türk eğitim sistemine çok dilli çok kültürlü bir nitelik kazandırma yönünde etkilemeye çalışmaktadır. Örnekleme dâhil olan araştırma projelerinin incelenmesinden Vakfın bu amaçlara yönelik olarak eğitim sisteminde dönüşümü amaçlayan çok geniş bir yelpazede önerilerde bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu önerilerin önemli bir kısmı özellikle 2012-2014 yılları arasında karşılık bulmuş; tamamen veya kısmen uygulamaya geçirilmiştir.
Keywords
Abstract
The aim of this research is to reveal the ways in which the History Foundation, an important non-governmental organization operating in the field of education in Turkey at the national and international levels, affects the Turkish education system, its activities and criticism and solution proposals for the Turkish education system. In the study, descriptive analysis technique was used with document analysis method, which is a qualitative research data collection method. It was carried out on a sample of four research projects carried out by the research History Foundation between 2002 and 2015, and documents published in print or digital form by the foundation, especially reports and outputs of this project, were used as basic materials. The History Foundation tries to influence official decision-making mechanisms in the direction of providing a multilingual multicultural quality to the Turkish education system in general through its intensive activities, especially research activities. From the study of the research projects involved in sampling, it is understood that the foundation has made a very wide range of recommendations aimed at transformation in the education system for these purposes. A significant number of these proposals were reciprocated, especially between 2012 and 2014; they were fully or partially implemented.
Keywords
- AB, (2012). Desteklenen projeler.
- Akbey, F., ve Saraç, Ö. (2005). Küresel yönetişim ekseninde uluslararası sivil toplum örgütleri. Türk İdare Dergisi, 446, 215-242.
- Başaran, İ. E. (1994). Türkiye eğitim sistemi.
- Çakar, M. S., Işık, F., Mehmetoğlu, M., Sadıkoğlu, E., Önen, R. ve Tan, S. (2010). Orta- öğretim Kürt dili ve edebiyatı ders kitabı. Tarih Vakfı.
- Çayır, K. (2014). Biz kimiz? ders kitaplarında kimlik, yurttaşlık, haklar. Tarih Vakfı.
- Çotuksöten, B., Erzan, A. ve Silier, O. (2003). Ders kitaplarında insan hakları: Tarama so- nuçları. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Çakır, M. (2006). Sivil Toplum kuruluşları ile eğitim kurumları ilişkisi *Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çankaya, İ. (2005). Sivil toplum örgütlerinin eğitim amaçlı faaliyetleri (Elazığ İli Sendika Örneği) *Yayınlanmamış yüksek lisans tezi+. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Deakin, N. (2001). In search of civil society. Palgrave.
- Dündar Sezer, T. (2006). Sivil toplum/ sivil toplum kuruluşlarına tarihsel ve kavramsal bir bakış. İçinde III. Uluslararası STK’lar Kongresi Tam Metin Kitabı (ss. 37-47). http://web.hitit.edu.tr/dosyalar/yayinlar/fatihsanoz@hititedutr030320153Z0L2U 3W.pdf
- Eğitim Bir-Sen (2011). Asker okullardan da çekilsin! (20.12.2012 tarihli genel merkez basın açıklaması). https://www.ebs.org.tr/basin-aciklamalari
- Eğitim Bir-Sen (2012a). 19 Mayıslar stadyum duvarlarına sıkıştırılmaktan kurtarılıp halkla buluşturulmalıdır. (13.1.2012 tarihli genel merkez basın açıklaması). https://www.ebs.org.tr/basin-aciklamalari
- Eğitim Bir-Sen (2012b). Eski sorunlar çözülmeli yeni sorunlar üretilmemelidir (6.2.2012 tarihli genel merkez basın açıklaması). https://www.ebs.org.tr/basinaciklamalari
- Eğitim Bir-Sen (2017). Gecikmiş bir reform, müfredatın demokratikleştirilmesi. http://www.ebs.org.tr/ebs_files/files/yayinlarimiz/gecikmis_bir_reform_mufred atin_demokrati klestirilmesi.pdf
- Eğitim-Sen (2010). Anadilinin önemi anadilinde eğitim. http://egitimsen.org.tr/wp- content/uploads/2016/03/Anadilinin-%C3%96nemi-Anadilde-E%C4%9Fitim.pdf
- Eğitim-Sen (2013). Okullarda tek din, tek mezhep dayatmasına son verilmeli, zorunlu din dersleri kaldırılmalıdır! http://egitimsen.org.tr/wpcontent/uploads/2016/02/Zorunlu-Din-Dersi.pdf
- Emini, F. T. (2013). Sivil toplum kuruluşlarının politika belirleme sürecindeki rolü: TÜ- SİAD örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36, 43-56.
- Erözden, O. (1997). STK’lar ve hukuki çerçevede yenilik talepleri üzerine notlar. İçinde Ulaş, T. (Ed.), Merhaba Sivil Toplum (ss. 13-23). Helsinki Yurttaşlar Derneği.
- Esen, Y. ve Bağlı, M. T. (Ed.). (2003). Ders kitaplarında insan hakları: İnsan haklarına du- yarlı ders kitapları için. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Gemici, Y. (2002). Eğitim sendikalarının okul geliştirme sürecine etkileri *Yayınlanmamış yüksek lisans tezi+. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Güler, B. A. (2003). Yönetişim: Tüm iktidar sermayeye. Praksis, 9, 93-116.
- Gürtan, K. R. ve Tüzün, G. (2005). Öğretmen ve öğrencilerin gözünden ders kitaplarında insan hakları: Anket sonuçları. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Güvendi, F. M. (2017). Eğitim alanında faaliyet gösteren yerel sivil toplum kuruluşlarının ça- lışmalarının ve sorunlarının incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Hürriyet (2012). Üniversitelerde Atatürk ilkeleri dersi kaldırılıyor. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/universitelerde-ataturk-ilkeleri-dersikaldiriliyor-21348258
- Kahraman, H. ve Karip, E. (2019). Türkiye’de sivil toplum kuruluşlarının eğitim politi- kalarına etkileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (3), 709-722.
- Kahyaoğlu, D., Yaman, N., Demirkuş, A., Aköz, E., Sungur, H., Kandaku, I. ve Küçü- kosman, Ö. (2014a). Uygarlıklar tarihi I, öğrenci ve öğretmenler için çalışma kitabı. Tarih Vakfı.
- Kahyaoğlu, D., Yaman, N., Demirkuş, A., Aköz, E., Sungur, H. ve Küçükosman, Ö. (2014b). Uygarlıklar tarihi II, öğrenci ve öğretmenler için çalışma kitabı. Tarih Vakfı.
- Karataş, İ. H. (2008). Türk eğitim sisteminde sivil toplum kuruluşları: Konumları ve iş- levleri *Yayınlanmamış doktora tezi+. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri
- Kaya, N. ve Somel, S. A. (2013). Geçmişten günümüze azınlık okulları: Sorunlar ve çözüm önerileri. Geçmişten günümüze azınlık okulları sorunlar ve çözümler projesi özet raporu (Cilt 3). Tarih Vakfı.
- Kaya, N. (2013). Geçmişten günümüze azınlık okulları: Sorunlar ve çözüm önerileri. Geçmiş- ten günümüze azınlık okulları sorunlar ve çözümler projesi alan araştırma raporu. Tarih Vakfı.
- Kaya. N. (2015). Türkiye eğitim sisteminde renk, etnik köken, dil, din ve inanç temelli ayrımcı- lık. G. M. Matbaacılık ve Tic. A.Ş.
- Mazlum Der (2010). Andımız ve milli güvenlik dersleri Fatih’te protesto edildi. https://istanbul.mazlumder.org/tr/main/faaliyetler/basin-aciklamalari/1/andi miz-ve-milli-guvenlik-dersleri-fatihte-pr/1156
- MEB (1955). Azınlık okulları Türkçe ve Türkçe kültür dersleri öğretmenleri hakkında kanun. Resmi Gazete, 9013 (27 Mayıs 1955). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/9013.pdf
- MEB (2003). Millî Eğitim Bakanlığı ilköğretim kurumları yönetmeliği. Resmi Gazete, 25212 (27 Ağustos 2003).
- MEB (2004). Millî Eğitim Bakanlığı ders kitapları yönetmeliğinde değişiklik yapılması- na dair yönetmelik. Resmi Gazete, 25405 (17 Mart 2004).
- MEB (2005). Milli Eğitim Bakanlığı ilköğretim ve orta öğretim kurumları sosyal etkin- likler yönetmeliği. Resmi Gazete, 25699 (13 Ocak 2005).
- MEB (2008). Milli Eğitim Bakanlığı özel okullar yönetmeliği. Resmi Gazete, 26810 (8 Mart 2008).
- MEB (2012a). Milli güvenlik bilgisi öğretimi yönetmeliğinin yürürlükten kaldırılmasına dair yönetmelik. Resmi Gazete, 28184 (25.1.2012).
- MEB (2012b). Ulusal ve resmi bayramlar ile mahalli kurtuluş günleri, Atatürk günleri ve tarihi günlerde yapılacak tören ve kutlamalar yönetmeliği. Resmi Gazete, 2828 (5 Mayıs 2012).
- MEB (2012c). İlköğretim kurumları (ilkokul ve ortaokul) haftalık ders çizelgesi. Tebliğ- ler Dergisi, 2658 (Temmuz 2012).
- MEB (2013). Milli Eğitim Bakanlığı ilköğretim kurumları yönetmeliğinde değişiklik ya- pılmasına dair yönetmelik. Resmi Gazete, 28789 (8.10.2013).
- MEB (2014). 6529 sayılı temel hak ve hürriyetlerin geliştirilmesi amacıyla çeşitli kanun- larda değişiklik yapılmasına dair kanun. Resmi Gazete, 28940 (13 Mart 2014).
- MEB (2015). Millî Eğitim Bakanlığı özel öğretim kurumları yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. Resmi Gazete, 29406 (4 Temmuz 2015).
- MEB (2017a). Milli Eğitim Bakanlığı ilköğretim ve orta öğretim kurumları sosyal etkin- likler yönetmeliği. Resmi Gazete, 30090 (8 Haziran 2017).
- MEB (2017b). Yaşayan diller ve lehçeler dersi istişare toplantısı gerçekleştirildi. https://tegm.meb.gov.tr/www/yasayan-diller-ve-lehceler-dersi-istisaretoplantisi-gerceklestirildi/icerik/437
- MEB (2018). Milli Eğitim Bakanlığı eğitim kurumları sosyal etkinlikler yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. Resmi Gazete, 30522 (1 Eylül 2018).
- Orhan, S. (2007). Türkiye’de eğitim sisteminin yeniden yapılandırılması ve sivil toplum Kuru- luşlarıyla ilişkisi *Yayınlanmamış yüksek lisans tezi+. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Özan, M. B., Polat, H. ve Şener, G. (2015). Sivil toplum kuruluşlarının eğitimdeki yeri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25 (1), 59-70.
- Özel, M. ve Güçlü, F. (2014). Yönetimde yeni paradigma çağında katılımcı demokrasi ve yerel yönetimler. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4, 98-118.
- Özen, H. (2001) Tarih Vakfı’nın kuruluş sürecine ilişkin bazı belgeler: Türkiye Sosyal Tarih Vakfı’ndan Tarih Vakfı’na. Toplumsal Tarih, 117, 19-21.
- Özgür Der (2009). Kışla tipi eğitim mantığı terkedilmelidir. https://www.haksozhaber.net/okul/kisla-tipi-egitim-mantigi-terk-edilmelidir5908yy.htm
- Özgür Der (2010). Ant ve milli güvenlik dersleri kaldırılsın! http://www.ozgurder.org/news_detail.php?id=1481
- Somel, S. A. (2013). Gayrimüslim okulları nasıl azınlık okullarına dönüştü? Geçmişten gü- nümüze azınlık okulları sorunlar ve çözümler projesi raporu. Tarih Vakfı.
- Sönmez, V. (1999). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Anı Yayıncılık.
- STGM (2009). Ders kitaplarında insan hakları II projesi bulgular ve tavsiyeler raporu. http://panel.stgm.org.tr/vera/app/var/files/b/u/bulgular-tavsiyeler-raporu.pdf
- Şahin Fırat, B. (2010). Burada benden bir şey yok mu? Eğitim sürecinde kimlik, çatışma ve barışa dair algı ve deneyimler, toplumsal uzlaşma aracı olarak eğitimin rolü projesi alan araştırması raporu. Tarih Vakfı.
- Tarih Vakfı (2010). Toplumsal ve siyasal çatışmaların yaşandığı toplumlarda uzlaşma aracı olarak eğitimin rolü projesi tavsiyeler raporu. Tarih Vakfı.
- Tarih Vakfı (2013). Geçmişten günümüze azınlık okulları: Sorunlar ve çözümler. http://tarihvakfi.org.tr/Proje/sozlutarihprojeleri/10
- Tekeli, İ. (2003). Yönetim kavramı yanı sıra yönetişim kavramının gelişmesinin neden- leri üzerine. İçinde Aykaç, B., Durgun, Ş. ve Yayman, H. (Ed.), Türkiye’de Kamu Yönetimi (ss. 621-631). Yargı.
- Turan, R. (2016). Türkiye’de tarih eğitiminde bir değişim dinamiği: Tarih Vakfı. Ulusla- rarası İnsan Bilimleri Dergisi, 13(3), 3720-3749.
- Turan, R. (2017). İnsan hakları ve demokrasi eğitimi. Pegem Akademi.
- Turan, R. (2017). Demokrasi. İçinde Turan, R. (Ed.), Öğretmen adayları ve öğretmenler için insan hakları ve demokrasi eğitimi (ss. 1-43). Pegem Akademi.
- TÜBA (2003). Ders kitaplarında insan hakları projesi tavsiyeler. http://www.tuba.gov.tr/files/PDF/insanhaklari.pdf
- Tüzün, G. (2009). Ders kitaplarında insan hakları II: Tarama sonuçları. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Yaman, F. T. (2018). Katılımcı demokrasi: Kapsam ve unsurlar. Trakya Üniversitesi İkti- sadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (2), 134-158.
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Ya- yınevi.
