Alternatif Değerlendirme Yöntemleri Işığında Temel Tasarım Dersi Kapsamında Yapılmış Örnek Bir Değerlendirme Uygulaması
Author :
Abstract
Öz: Eğitim üç temel unsuru içerir. Bu temel unsurlardan birincisi, eğitim öğretim amaçları (hedefleri) dir. İkincisi öğrenme vasıtalarını içeren eğitim-öğretim programı (müfredat) dır. Üçüncüsü de değerlendirme işlemidir. Değerlendirme, uygulanan müfredatla amaçların ne derecede gerçekleştirilmiş olduğunu ortaya çıkarmaya, eğitim çalışmalarının ne derece başarılı olduğunu görmeye, anlamaya yarayan işlemdir. Değerlendirme bir karar verme işlemidir, bu yönüyle ölçmeden ayrılır. Ölçme işleminde, var olanın, olanaklar ölçüsünde aslına uygun olarak betimlenmesine çalışılır. Değerlendirmede ise ölçme sonuçları alınır; ölçütle karşılaştırılır ve ölçme sonucunun, ölçütle belirlenen koşulu karşılayıp karşılamadığına bakılır. Değerlendirme, ölçülen özelliğe ilişkin bir kararla sonuçlanır. Bu karar, ölçülen özelliğin belli bir amaçla işe yarayıp yaramadığını gösterir. Değerlendirme sürecinin ikinci ana unsuru, ölçüt veya kriter denilen ölçülerdir. Bloom taksonometrisi adıyla yaygın olarak bilinen ve eğitim hedeflerini belirlemede temel alınan davranışsal özellikler; davranışsal, devimsel, bilişsel, duyuşsal ve algısal olmak üzere beş ayrı davranış özelliklerine ayrılmaktadır. Bu davranışların ölçülmesinde yararlanılan belli başlı ölçme yaklaşımları bulunmaktadır. Bu yaklaşımlar: Davranışsal özellikleri ölçme yaklaşımları, devimsel-devinimsel (psiko motor) öğrenmelerin ölçülmesi, bilişsel (zihinsel) öğrenmelerin ölçülmesi, algısal nitelikteki davranışsal özelliklerin ölçülmesi yaklaşımlarıdır. Dünya’da ve Türkiye’de son yıllarda geliştirilen eğitim programları daha çok yapılandırmacı, proje tabanlı öğrenme ile problem çözme, eleştirel düşünme, etkili iletişim gibi becerileri ön plana çıkartan kuram ve uygulamalara dayandırılmaktadır. Dolayısıyla, benimsenen bu öğrenme teorilerinin doğasına uygun yeni ölçme ve değerlendirme yaklaşımları geliştirilip, uygulanmaya başlamıştır. Tamamlayıcı, süreç temelli veya alternatif değerlendirme olarak adlandırılan bu yaklaşımlara göre değerlendirme, öğrencilerin öğrenme süreçlerini desteklemek amacıyla yapılması gereken faaliyetleri kapsamaktadır. Alternatif değerlendirme yaklaşımları arasında; portfolyo (eser seçki dosyası) değerlendirme, öz değerlendirme, akran değerlendirme, grup değerlendirme, ortak değerlendirme dereceli puanlama anahtarları, kavram haritaları, kontrol listeleri gibi değerlendirme biçimleri yer almaktadır. Bu çalışmanın ana hedefi de, alternatif değerlendirme yaklaşımlarından olan, portfolyo değerlendirme, öz değerlendirme, akran değerlendirmesi, grup değerlendirmesi, ortak değerlendirme ve öğretim elemanı değerlendirmesi gibi yöntemlerin bir arada kullanılması ve bu her bir değerlendirme aşamasında elde edilen sonuçların birbiriyle ne derecede örtüştüğünü veya yakınlık derecelerini tespit etmektir. Bu amaçla; 2018-2019 öğretim yılında, “temel tasarım” adlı dersi alan öğrencilere teorik ve uygulamalı olarak çalışmalar yaptırılmış, her hafta yapılan iki boyutlu çalışmaları birer portfolyoda (eser seçki dosyası) toplatılmış, ayrıca her konuya ilişkin olarak üç boyutlu tasarımlar yaptırılmış dönem sonunda bu üç boyutlu çalışmalar ve portfolyolar üzerinden; önce öz değerlendirme, akran değerlendirme, grup değerlendirme, ortak değerlendirme ve son olarak da öğretim elemanı değerlendirmeleri yapılmıştır. Grup değerlendirmesinde, öğrenciler arasından başarılı görülen on beş kişilik bir değerlendirme grubu oluşturulmuş ve bütün çalışmalar arasından sergilenebilir çalışmalar seçilmiş ve puanlama yapılmıştır. Ortak değerlendirme aşamasında; seçilmiş öğrencilerden oluşan değerlendirme grubuna öğretmenin de etkin katılımıyla, açık tartışma yöntemiyle değerlendirme yapılmıştır. Bu altı aşamalı değerlendirme sonuçları karşılaştırılarak, uygulanan bu farklı değerlendirme biçimlerinin uygulanmasından elde edilen sonuçların ne derece örtüştüğü veya örtüşmediği karşılaştırmalı değerlendirilerek sonuç görülmek istenmiştir. Bu değerlendirme süreçleri işletilmeden önce; bütün öğrencilere hangi özelliklerin değerlendirilmesi gerektiği, bu özelliklerin puan olarak karşılıkları detaylı bir şekilde anlatılmış, ayrıca değerlendirme yaparken dürüst davranmalarının önemi de belirtilerek, duygusal değerlendirmelerin önüne geçilmeye çalışılmıştır.
Anahtar kelimeler: Alternatif, değerlendirme, yaklaşımları.
Keywords
Abstract
Abstrack: Education consists of three main elements: educational objectives (goals), the education program (curriculum) that includes learning tools, and the evaluation process. Evaluation is a decision-making process that determines how successful the education program is in achieving its objectives. It is different from measurement in that it involves comparing the results of a measurement to a criterion or standard. The second main component of the evaluation process is the criteria or standards used to measure the behavior being evaluated. There are five different behavioral characteristics used in Bloom's taxonomy: cognitive, affective, psychomotor, perceptual, and behavioral. There are also various measurement approaches used to measure these behaviors. Recent education programs in Turkey and around the world are based on constructivist, project-based learning, problem-solving, critical thinking, and effective communication skills. As a result, new assessment and evaluation approaches are being developed and implemented that are more suitable for the nature of these learning theories. These alternative evaluation approaches, such as portfolio evaluation, self-evaluation, peer evaluation, group evaluation, and rubrics, are designed to support students' learning processes. The main objective of this study is to evaluate the extent of congruence or similarity between different assessment methods such as portfolio assessment, self-assessment, peer assessment, group assessment, and teacher assessment, which are alternative assessment approaches. To achieve this goal, students taking the course "basic design" were given theoretical and practical assignments, and their weekly two-dimensional works were collected in a portfolio. In addition, three-dimensional designs were assigned for each topic, and at the end of the semester, self-assessment, peer assessment, group assessment, and finally, teacher assessment were conducted based on these three-dimensional works and portfolios. For the group assessment, a 15 person evaluation group was formed among the successful students, and exemplary works were selected from all works and scored. The results of these four-stage assessments were compared to determine the degree of congruence or incongruence between the results obtained from different assessment methods. Prior to these assessment processes, all students were provided with detailed information about the characteristics to be evaluated, the corresponding scores of these characteristics, and the importance of being honest in the assessment process, with an emphasis on avoiding emotional evaluations.
Keywords: Alternative, assessment, approaches.
