Author :
Abstract
Bu makalede XV. yüzyılın sonlarında doğduğu tahmin edilip ömrünün büyük bir kısmını XVI. yüzyılda yaşamış ve Deli Hüsrev Paşa diye bilinen Osmanlı Devlet adamının biyografisi incelenecektir. Bu devlet adamının biyografisi hakkında bazı bilgiler olmakla birlikte şimdiye kadar onu derli doplu inceleyen bir çalışma mevcut değildir. Bu sebeple makalede onun hayatı kaynakların imkân verdiği ölçüde ele alınacaktır. Divâne ve Deli lakabıyla bilinen Hüsrev Paşa Osmanlı Devleti’nde dördüncü vezirlik rütbesine yükselmiş, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde yaşamış ve üst düzeyde iltifata mazhar olmuş bir devlet adamıdır. Karaman, Diyarbakır, Halep, Şam, Mısır ve Anadolu beylerbeyliklerinde bulunmuştur. Bosna asıllı olan Divâne Hüsrev Paşa, eğitimini Enderun’da almış, devlette yaptığı ilk görev saray mutfağında çaşnigirbaşlıktır. Çaldıran seferinde Yavuz Sultan Selimʼin dikkatini çeken Divâne Hüsrev Paşa, ilk yüksek makam olarak Karaman Beylerbeyliğine getirilmiştir. Hüsrev Paşa, bu sıfatla Diyarbakır'ı Osmanlı topraklarına katmak üzere gönderilen kuvvetlere katılmıştır. Daha sonra Mercidâbık Savaşı'na katılmış ve bu zaferden sonra fethedilen Arap ülkelerinde Osmanlı egemenliğinin pekiştirilmesine katkıda bulunmuştur. Daha sonraları Kızılbaş Şah Veli isyanı, ertesi yıl Canberdi Gazâlî ayaklanması gibi isyanların bastırılmasında görevlendirilmiştir. Makalenin ana amacı, Hüsrev Paşa’nın Osmanlı Devlet teşkilatında hizmet etmeye başlamasından itibaren vefatına kadar olan dönemdeki hayatını, görevlerini ve diğer ilgili olayları ortaya koymaktır. Bunun yanı sıra Hüsrev Paşa’nın yeni fetihedilen Arap coğrafyasında Osmanlı hâkimiyetinde oynadığı rolüne ışık tutmaktır.
Keywords
Abstract
This article examines the biography of the Ottoman statesman known as Deli Husrev Pasha, who is estimated to have been born at the end of the XVth century and lived most of his life in the XVIth century. Although there is some information about the biography of this statesman, there has not been a comprehensive study on him until now. For this reason, his life will be discussed in this article to the extent that the sources allow. Husrev Pasha, known as Divâne and Deli, was a statesman who rose to the rank of the fourth vizier in the Ottoman Empire, lived during the reigns of Yavuz Sultan Selim and Suleiman the Magnificent, and was highly favored. He served as beylerbeylik of Karaman, Diyarbakır, Aleppo, Damascus, Egypt and Anatolia. Divâne Husrev Pasha, who was of Bosnian origin, received his education in Enderun, and his first position in the state was as a head chef in the palace kitchen. Divâne Husrev Pasha attracted the attention of Yavuz Sultan Selim during the Çaldıran campaign and was appointed as the Beylerbey of Karaman as his first high office. In this capacity, Husrev Pasha joined the forces sent to annex Diyarbakır to Ottoman territory. He later participated in the Battle of Mercidâbık and contributed to the consolidation of Ottoman sovereignty in the Arab countries conquered after this victory. Later on, he was assigned to suppress rebellions such as the Kizilbash Shah Veli rebellion and the uprising of Canberdi Ghazâlî the following year. Another important post he held was the beylerbeyorship of Diyarbakır. The main purpose of this article is to reveal Husrev Pasha's life, duties and other events related to him from the beginning of his service in the Ottoman State organization until his death. It also sheds light on the role of Husrev Pasha in the Ottoman domination of the newly conquered Arab geography.
