Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocukların Ebeveynlerinde Bakım Veren Yükü ve İlişkili Faktörlerin İncelenmesi
Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocukların ebeveynlerinde bakım veren yükü ve ilişkili faktörlerin incelenmesidir. Çalışma, Aralık 2022-Şubat 2023 tarihleri arasında yürütülmüştür. Çalışmaya, DEHB tanısı olan çocukların ebeveynleri katılmıştır (80 ebeveyn). Veriler, Tanıtıcı bilgi Formu ve Bakım Verme Yükü Ölçeği (ZBI-22) ile değerlendirilmiştir. Katılımcıların çoğu kadın (n=75) ve hepsi kentsel bölgelerde yaşamakta olup (il/ilçe), evli ve çoğu çalışmamaktadır. (N=50). Ebeveynlerin, bakım verme yükü açısından; yarıdan fazlasının (%66,25) hafiften ağır düzeye doğru değişen düzeylerde bakım verme yükü yaşadığı saptanmıştır. Ayrıca, bakım verme yükü ile ebeveynlerin bazı tanımlayıcı özellikleri arasında (gelir düzeyi, bakım veren olma süresi, yeterli yardım alıp almaması, kendileri ve çocukları için destek talep durumları) anlamlı farklılıklar saptanmıştır (p<0,05). Özellikle düşük gelir düzeyi seviyesinin, bir yıldan daha az süreden beri bakım veren olmanın, yeterince yardım alamamanın, kendisi için ve çocuğu için destek ihtiyacının bakım verme yükünü artırdığı saptanmıştır. Bu çalışma, DEHB olan çocukların ebeveynlerinin çoğunun bakım verme yükünü deneyimlediğini (hafiften ağır düzeye doğru değişen) ve bu yükün çeşitli sosyo-demografik değişkenlerle ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır. Bulgular, DEHB olan çocukların ebeveynlerinde yüklerini azaltma ve desteklerini arttırmaya yönelik ebeveyn müdahalelerin önemini göstermetedir. DEHB olan çocukların ebeveynlerine yönelik kanıt değeri yüksek müdahale çalışmalarının yapılması önerilir. Ayrıca, bakım veren aile üyelerinin yüklerini etkileyen faktörlerin daha kapsamlı değişkenlerle ve büyük örneklemlerde çalışılması önerilir.
Keywords
Abstract
This study examined the caregiver burden and related factors in parents of children with Attention Deficit and Hyperactivity Disorder (ADHD). Conducted between December 2022 and February 2023, the study involved 80 parents of children diagnosed with ADHD. Data were collected using a Descriptive Information Form and the Zarit Burden Interview (ZBI-22). The majority of participants were women (N=75), with a smaller number of men (N=5), all living in urban areas (city/district centers). All were married, and most were not employed (N=50). The findings revealed that over half of the parents (66.25%) experienced varying levels of caregiver burden, ranging from mild to severe. Additionally, significant differences were found between caregiver burden and certain parental characteristics, such as income level, duration of caregiving, adequacy of received assistance, and their demand for support for themselves and their children (p<0.05). The study particularly highlighted that lower income levels, caregiving for less than a year, insufficient help, and unmet support needs for both the parent and child were linked to increased caregiver burden. This study underscores that a majority of parents of children with ADHD experience caregiver burden (ranging from mild to severe) and that this burden is related to various socio-demographic variables. The findings could guide the development of supportive interventions for parents of children with ADHD and emphasize the need for broader research to identify existing conditions and needs.
