Author :
Abstract
Medya kuruluşları ve gazeteciler yasal bir otoritenin müdahalesine gerek kalmadan gönüllü olarak bir takım etik ilkeler belirlemişler ve bunlara uyulmasını sağlamak için çeşitli yöntemler geliştirmişlerdir. Medya özdenetimi bu editöryal rehber ilkeler ve bu ilkelere uymak amacıyla oluşturulan basın konseyleri, ombudsmanlık ve okur temsilciliği gibi yapıları anlatır. Basın tarihimizde Cemiyet-i Matbuat-ı Osmaniye’den Gazeteciler Cemiyeti’ne, Basın Şeref Divanı’ndan Basın Konseyi’nin kuruluşuna kadar uzanan süreçte yaşanan tüm özdenetim çabaları siyasi değişimler ve çalkantılarla paralel bir seyir izler. Öncelikle Türk basını toplumsal dinamiklerin sonucu ortaya çıkarak gelişen Avrupa basınının aksine devlet desteğiyle başlayan politik bir tasarımdır. Bunun için basının iktidarla olan ilişkisi örgütlenme ve özdenetim süreçleri üzerinde doğrudan etkilidir. Türkiye’de medya özdenetiminin önündeki yapısal sorunlara ışık tutmayı amaçlayan bu çalışmada nitel araştırma türlerinden biri olan yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmada amaçlı örnekleme yoluyla seçilen Türkiye’deki gazetecilik meslek örgütleri ve medya özdenetim yapılarında geçmişte görev almış, halen çalışmaya devam eden Sibel Güneş, Faruk Bildirici, Belma Akçura ve Celal Toprak ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Türkiye’de medya özdenetiminin sorunlarını ortaya çıkarmaya yönelik açık uçlu sorulardan oluşan mülakatta, katılımcıların deneyim ve görüşleri alınmıştır. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular, Türkiye’deki basın konseyi, gazeteciler cemiyeti, ombudsmanlık/okur temsilciliği gibi medya özdenetim yapıları ve meslek örgütlerinin özdenetim konusunda üzerine düşen görevi yerine getiremediğini göstermektedir.
Keywords
Abstract
Media entities and journalists have autonomously crafted ethical standards, sidestepping the necessity for legal oversight and have implemented various mechanisms to ensure adherence to these standards. Media self-regulation encompasses these editorial principles and frameworks, including press councils, ombudsmen, and reader representation, all aimed at upholding these standards. All self-regulation efforts in our press history, from the Society of Ottoman Press to the establishment of the Press Council, follow a course parallel to political changes and upheavals. Firstly, the Turkish press is a political design product that started with state support, unlike the European press, which emerged as a result of societal dynamics. Therefore, the relationship of the press with the government directly affects the organization and self-regulation processes. This study employs semi-structured interviews, a qualitative research method, to delve into the systemic issues surrounding media self-regulation in Turkey. In the research, face-to-face interviews were held with Sibel Güneş, Faruk Bildirici, Belma Akçura and Celal Toprak, who have previously served and continue to work in journalism professional organizations and media self-regulation structures in Turkey, selected through purposeful sampling. During the interviews, participants were engaged with open-ended questions designed to unveil the challenges surrounding media self-regulation in Turkey. The results from the study indicate that media self-regulatory frameworks and professional organizations, including the press council, journalists' association, and ombudsman/reader representation, struggle to fulfill their self-regulatory mandates effectively.
