Author :
Abstract
Birey açısından mal ve hizmetlerin fiyatının normal koşullarda belirlenmiş olması son derece önemlidir. Ekonomik olarak mal ve hizmetlerin fiyatı genelde sabit olmayıp arz-talep ilişkisine bağlı olarak oluşmakta, istisnai olarak kamu otoritesi tarafından sınırlamalara konu olmaktadır. Özellikle olağanüstü hâl, doğal afet, bölgesel savaş, kitlesel göç ve ekonomik kriz dönemlerinde beklenmedik fiyat artışlarına diğer ifade ile fahiş fiyata neden olmaktadır. Dünyada 2000’li yıllardan itibaren özellikle tarımsal gıda ürün fiyatları normal piyasa koşulları dışında dalgalı bir seyir izlemekte ve genel olarak da yükseliş trendi göstermektedir. Son zamanlarda özellikle Covid-19 pandemisi, Rusya-Ukrayna savaşı, Türkiye’de 11 ili kapsayan deprem ve kısmi ekonomik krize bağlı genel fiyat artışı tarım sektöründe de gündeme gelmiş ve bu olumsuz durum “fahiş fiyat” artışı olarak kamuoyunda yer almıştır. Söz konusu fahiş fiyat artışının diğer sektörlerden farklı olarak kamunun günlük ihtiyaç duyduğu tarımsal ürünler ve sağlıklı gıdaya erişim hakkı ile doğrudan ilgili olması, fahiş fiyat artışını önlemeye yönelik yasal düzenlemeler ve idari yaptırımların uygulamasını zorunlu hale getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de fahiş fiyata ilişkin yasal mevzuatın incelenmesi, uygulamaların değerlendirilmesi, tarım ürünlerine ilişkin fahiş fiyat konulu sorunların ve çözüm önerilerinin araştırılmasıdır. Çalışmanın ilk kısmında, konuya ilişkin kavramsal analiz yapılmış, bu kapsamda; fahiş fiyat ile ilgili stokçuluk ve haksız rekabet kavramları üzerinde durulmuştur. İkinci kısımda Türk hukuk sisteminde fahiş fiyata ilişkin yasal düzenlemeler ve idari yaptırım uygulamaları analiz edilmiştir. Çalışmanın üçüncü kısmında, tarım sektörüne ilişkin fahiş fiyat artışının yapısal nedenleri, Dünyadaki ve Türkiye’deki genel durum özetlenmiş, Türk hukuk sisteminde yapılan değişikliklerin tarım sektöründeki fahiş fiyatlarla mücadele konusunda etkinliği analiz edilmiştir.
Keywords
Abstract
It is extremely important for the individual that the price of goods and services is determined under normal conditions. Economically, the price of goods and services is not fixed in general, but is determined depending on the supply-demand relationship and is exceptionally subject to restrictions by the public authority. Especially in times of state of emergency, natural disasters, regional wars, mass migration and economic crises, unexpected price increases, in other words, exorbitant prices are encountered. Since the 2000s, especially agricultural food product prices in the world have been fluctuating outside of normal market conditions and generally show an upward trend. Recently, the general price increase due to the Covid-19 pandemic, the Russia-Ukraine war, the earthquake covering 11 provinces in Turkey and the partial economic crisis has been on the agenda in the agricultural sector as in other sectors, and this negative situation has been publicised as ‘exorbitant price’ increase. Unlike other sectors, the fact that the said exorbitant price increase is directly related to the daily needs of the public for agricultural products and the right of access to healthy food has made it obligatory to implement legal regulations and administrative sanctions to prevent exorbitant price increases. The aim of this study is to examine the legal legislation on price gouging in Turkey, to evaluate the practices, to investigate the problems related to price gouging in agricultural products and to propose solutions. In the first part of the study, a conceptual analysis of the subject has been made, and in this context; the concepts of stockpiling and unfair competition related to exorbitant price have been emphasised. In the second part of the study, legal regulations and administrative sanction practices regarding exorbitant prices in the Turkish legal system are analysed. In the third part of the study, the structural causes of exorbitant price increases in the agricultural sector, the general situation in the world and in Turkey are summarised, and the effectiveness of the changes made in the Turkish legal system in combating exorbitant prices in the agricultural sector is analysed.
