Author :
Abstract
Bu makale, Osmanlı İmparatorluğu’nda beratlı Rumların taşra ekonomisindeki rolünü ve özellikle Aydın Sancağı özelinde mali güçlerini nasıl pekiştirdiklerini kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Beratlı Rumlar, Avrupalı devletlerden aldıkları diplomatik himaye ve kapitülasyonlar çerçevesinde, Osmanlı yönetimi içerisinde ayrıcalıklı bir statü kazanmışlardır. Bu statü, onları hem yerel düzeyde Müslüman tüccarlarla rekabet edebilir hale getirmiş hem de uluslararası ticaret ve finans ağlarına entegre olmalarını kolaylaştırmıştır. Çalışmada, berat sisteminin taşra ekonomisine etkileri Osmanlı arşiv belgeleri, tapu tahrir defterleri, sicil kayıtları ve dönemin seyyah anlatıları gibi birincil kaynaklar üzerinden değerlendirilmiştir. Beratlı Rumların vergi muafiyetleri, kredi ilişkilerindeki avantajları ve genişleyen ticaret ağları, onların bölgesel finansal hakimiyetlerini pekiştirmelerine olanak tanımıştır. Bu durum, sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyo-politik bir dönüşüm yaratmış; yerel Müslüman tüccarlarla yeni türden rekabet ilişkilerini beraberinde getirmiştir. Ayrıca, bu finansal gücün yalnızca Osmanlı merkezinin politikalarıyla değil, aynı zamanda uluslararası diplomatik ilişkiler, Avrupa konsolosluklarıyla kurulan bağlar ve yerel gayrimüslim cemaatlerin örgütlenme biçimleriyle şekillendiği görülmektedir. Makale, bu çok katmanlı yapıyı çözümleyerek Osmanlı taşrasındaki ekonomik aktörlerin çeşitliliğini ve güç dinamiklerini ortaya koymakta; böylece Osmanlı ekonomik tarihi literatürüne hem teorik hem ampirik açıdan özgün bir katkı sunmaktadır.
Keywords
Abstract
This article provides a comprehensive examination of the role of Greeks with Berat in the provincial economy of the Ottoman Empire, with a particular focus on how they consolidated their financial power in the Aydın Sanjak. Greeks with Berat, having obtained diplomatic protection and capitulatory privileges from European states, acquired a privileged status within the Ottoman administrative structure. This status enabled them not only to compete with local Muslim merchants at the regional level but also to integrate more easily into international trade and financial networks. The study evaluates the impact of the berat system on the provincial economy through a range of primary sources, including Ottoman archival documents, land survey registers, court records, and contemporary travel accounts. The tax exemptions enjoyed by the with Berat, their advantages in credit relations, and their expanding trade networks allowed them to strengthen their regional financial dominance. This process led not only to economic but also socio-political transformations, generating new forms of competition with local Muslim traders. Furthermore, the study reveals that this financial power was shaped not solely by Ottoman state policies but also by international diplomatic relations, connections with European consulates, and the organizational structures of local non-Muslim communities. By analyzing this multi-layered structure, the article uncovers the diversity of economic actors and power dynamics in the Ottoman provinces, thereby offering both a theoretical and empirical contribution to the literature on Ottoman economic history.
