Author:
Abstract
Aralarında kan bağı bulunan veya evlilik yoluyla aralarında bir yakınlık, ilişki meydana gelen kişilerin birbirine göre olan durumuna akrabalık denmektedir. Türkçe, akrabalık adları konusunda zengin bir söz varlığına sahiptir. Türkçede her akrabalık durumu için ayrı bir adlandırma bulunmaktadır. Türk toplumunda aile ve akrabalık kavramları tarih boyunca önem arz etmiş, hatta aile kavramı kutsal sayılmıştır. Akrabalık adlarındaki çeşitlilikte toplum olarak Türklerin aile ve akrabalık kavramlarına verdiği değerin etkisi bulunmaktadır. Tarih boyunca kullanılan akrabalık adlarından kimisi Eski Türkçe döneminden beri kullanılagelmiş, kimisi daha sonraki dönemlerde Türkçenin söz varlığına dahil olmuştur. Bu çalışmanın merkezine Tarama Sözlüğü konmuştur. Tarama Sözlüğü 13. yüzyıldan günümüze kadar verilmiş pek çok eserden hareketle hazırlanmış Türkçenin önemli bir söz varlığı eseridir. Sözlükte akrabalık bildiren 69 söz varlığı incelenmiştir. Bu söz varlığı unsurlarının Eski Türkçe döneminde, Dîvânü Lugâti’t-Türk’te ve bugün Türkçe Sözlük’teki durumu ortaya konmuştur. Ayrıca akrabalık adları içinde Türkçenin imkanları ile oluşturulan dikkat çekici akrabalık adlandırmaları üzerinde durulmuştur.
Keywords
Abstract
It is called kinship between the people who have blood ties between them or a relationship between them through marriage and the relationship between them. Turkish has a rich vocabulary on kinship names. There is a separate naming for each kinship situation in Turkish. In Turkish society, the concepts of family and kinship have been important throughout history, even the concept of family has been considered sacred. The diversity of kinship names has an effect on the value given by Turks as a society to the concepts of family and kinship. Some of the kinship names used throughout the history have been used since the Old Turkish period, and some have been included in the vocabulary of Turkish in later periods. The Scan Dictionary is placed at the center of this study. Scan Dictionary is an important vocabulary work of Turkish prepared from many works that have been given since the 13th century. In the dictionary, 69 vocabulary expressing relatives were examined. The situation of these vocabulary elements in the Old Turkish period, Dîvânü Lugâti’t-Türk and today in the Turkish Dictionary has been revealed. In addition, remarkable kinship names that were created with the possibilities of Turkish among kinship names were emphasized.