KUR’ÂN’I KUR’ÂN’LA TEFSİR EDEN ÜÇ ÇAĞDAŞ MÜFESSİR: M. EMİN EŞ-ŞANKÎTÎ (Ö. 1974), ABDULKERİM EL-HATÎB (Ö. 1985), M. SÂDIKÎ TAHRÂNÎ (Ö. 2012)
Author:
Abstract
İlimlerin önemi, o ilimlerin ilgi alanı (malum) ile ölçülmektedir. Kur’ân’ı konu aldığı için tefsir ilminin, ilimler içinde yüksek bir mertebeye sahip olduğunu söyleyebiliriz. Tefsir ilmi içinde, tefsir yöntemleri de bir hiyerarşiye tabi tutulursa, bunlar arasında en güzel olanın; “Kur’ân’ın Kur’ân’la Tefsiri” olduğu görülür. Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsiri, vahyin yine vahiy metni ile anlaşılmasıdır. Bu yöntem İslam’ın ilk yüzyılında Allah Resulünün örnekliğinde sahabe ve tabiin arasında bilinen bir yöntemdi. Zira okunup ezberlenen Kur’ân metnine ilave olarak, peygamberden başka herhangi bir kitap, yorum, bir ek metin mevcut değildi. Sahabe (ra) Kur’ân’ın metnini peyderpey ezberleyerek metni anlamaya çalışır, anlayamadığı yerleri Hz. Peygamber’e sorardı. Soramadığı durumlarda ise Kur’ân’ın bir kısım âyetleri ile diğer bazı âyetleri arasındaki açıklayıcı bağlantıyı keşfe çalışırdı. Fatiha’da; “إهدنا الصراط المستقيم/Bizi en doğru yola ilet” âyetinde en doğru yolun ne olduğunu, bir sonraki âyet açıklar, “صراط الذين انعمت عليهم /nimet verdiklerinin yoluna” dan kimlerin kastedildiği Nisa 69. âyete başvurulmadan tefsir edilemez: “انعم الله عليهم من النبيين و الصديقين ... / Allah’ın nimet verdiği peygamberler, doğrular, şehitler, salihler.”. Günümüzde bu metodun gündeme gelmesinde, Kur’ân’ın bizzat kendisinden uzak kalma endişesinin etkili olduğu söylenebilir. İslam dünyasının kalkınmasına engel olan yargılardan sıyrılması, Müslümanların Kur’ân’la baş başa kalmalarına bağlı olsa gerektir. Bu meyanda 20. yy. müellifleri, Kur’ân’ı Kur’ân ile tefsir yöntemini benimsediler. Bu çalışmamız, doktora tezimizde incelediğimiz Kur’ân’ı Kur’ân’la tefsir eden müfessirlerden çağdaş olan üç müfessiri konu edinmektedir. Bu müfessirlerimiz eş-Şankıtî (ö. 1974) Edvâu’l-Beyân (10 cilt), Abdulkerim el-Hatîb (ö. 1985), Tefsiru’l-Kur’ânî li’l-Kur’ân (16 cilt) ve Sadıkî Tahrânî (ö. 2012) el-Furkân (30 cilt) adlı eserler vücuda getirdiler. Bu üç müfessirin seçilmiş olması, bu yöntemle yapılan çalışmalar arasında temayüz etmiş olmaları nedeniyledir. Çalışmanın orijinal yönü, Kur’ân’ın Kur’an’la Tefsiri başlığı altında şii asıllı bir müfessirin de ilk defa tanıtılıyor olmasıdır. Bu itibarla Türkiye’deki tefsir çalışmalarına katkısı el-Hatîb’e ek olarak Sadık Tahrânî ismi ile birlikte tefsiri olan el-Furkân’ın, ilk defa bizim makalemizde ele alınmış olmasıdır.
Keywords
Abstract
The importance of sciences is measured by the interest (knowledge) of those sciences. We can say that the science of tafsir has a high level in the sciences because it is the subject of the Quran. If the tafsir methods are subjected to a hierarchy in the tafsir science, the most beautiful among them is; It is seen that the Quran is interpreted with the Quran. The interpretation of the Quran with the Quran is to understand the revelation with the text of revelation. This method was the most used method between the Companions and the subjects in the first century of Islam. Because, in addition to the text of the Quran that was read and memorized, there were no books, comments or additional texts other than the prophet. Sahabe (the Companions of the Prophet-peace be upon him) would try to understand in a gradually way by memorizing the text of the Quran and they would ask the Messenger of Allah what they could not understand. In cases where he could not ask, he would try to discover the explanatory correlation between some verses of the Qur'an and some other verses. Fatiha; in the verse “اهدنا الصراط المستقيم Guide us the Straight way/the right path”, the next verse explains: “صراط الذين انعمت عليهم / The Way of those on whom You have bestowed Your Grace”. The 69th verse of Surah en-Nisa interprets who have been bestowed Allah’s grace. "انعم الله عليهم من النبيين و الصديقين ... / The prophets that Allah blessed, verify ...". Today, it can be said that the anxiety of staying away from the Qur'an itself is effective in bringing this method to the agenda. It is necessary for the Islamic world to stand out from the judgments that prevent its self-development, and that it depends on the Muslims being alone with the Qur'an. In this sense, 20th century their authors adopted the tafsir method with the Quran. From this sentence al-Shankıtî (d. 1974) Advâu'l-Beyân (16 volumes), Abdulkerim al-Khatib (d. 1985), Tefsiru'l-Kur'ânî li'l-Kur'ân (10 volumes) and Sadıkî Tahrânî (d. 2012) brought the works named al-Furqan (30 volumes) into being. In this study, based on the interpretation of the Quran with the Quran in the 20th century, contemporary commentators; we will examine the works that al-Hatib, al-Shankıtî and Tahrânî copyrighted.