Kovid-19’a Yakalanma Korkusunun Psikolojik Semptomlarla İlişkisi: Özel Kişi Desteğinin ve Uyku Kalitesinin Aracı Rolü
Author:
Abstract
Covid-19 vakalarında artış sağlık hizmetlerinde yeterliliği gündeme getirmesine rağmen, bireylerin yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara eşlik eden mekanizmalar henüz açıklanmamıştır. Maske, mesafe ve temizlik arzulanan hedefler olmasına rağmen, vaka sayılarında artışın devam etmesi bu ilkelerin çalışmadığına işaret etmektedir. Basında yer alan haberler ve yaşanan durumlar bu hastalığa yakalanma korkusunu artırmaya devam etmektedir. Bu korkuyu sürekli yaşayan insanların psikolojik sağlıklarının ne olduğu tam olarak bilinmemektedir ve literatürde bu konuda bilgi boşlukları bulunmaktadır. Korkuyu yaşayan bireylerin sosyal destek sisteminde olumlu olarak etkilenip etkilenmedikleri de bilinmemektedir. Bu süreçte bireylerin korkuyla baş ederken uyku kalitesinin de bilinmesine ihtiyaç vardır. Bu araştırmada, Covid-19’a yakalanma korkusunun psikolojik semptomlarla ne kadar ilişkili olduğu ve bu ilişkilerde sosyal destek ve uyku kalitesinin aracı rolü aydınlatılmaya çalışılmıştır. Araştırmaya 229 psikoloji öğrencisi araştırma kredisi karşılığında araştırmaya katılmıştır. Katılımcılara sırasıyla Covid-19 Korkusu, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek, Pitssburgh Uyku Kalitesi ve SCL-90 Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın bulguları bu değişkenler arasında anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Covid-19 korkusu ile psikolojik semptomlarla (somatizasyon, kaygı, depresyon, duyarlık, obsesyon, fobi, öfke, psikotizm ve paranoya) orta düzeyde pozitif ilişkili olduğu bulunmuştur. Özel kişi desteği Covid-19 korkusu ile bazı psikolojik semptomlar arasında kısmi aracı rol oynamıştır. Öte yandan, uyku kalitesi Covid-19 korkusu ile bazı psikolojik semptomlar arasında kısmi, bazılarında ise tam aracı rol oynamaktadır. Bu bulgular özel kişi desteğinin tampon görevi gördüğüne işaret etmektedir. Uygulamacıların gelecekte Covid-19 korkusunu ve psikolojik semptomları azaltmada aile ve arkadaş desteğini ve uyku kalitesini geliştirecek programların yapılması önerilmektedir.
Keywords
Abstract
Although the increase in Covid-19 cases brings competence in health services to the agenda, the problems experienced by individuals and the mechanisms accompanying these problems have not been explained yet. Although masks, distance, and cleanliness are desired targets, the continued increase in the number of cases indicates that these principles are not working. The news in the press and the situations experienced continue to increase the fear of getting this disease. The psychological health of people who constantly experience this fear is unknown, and there are information gaps in the literature on this subject. Whether individuals experiencing fear are positively affected by the social support system is still unknown. In this process, it is necessary to know the sleep quality of individuals while dealing with fear. This study tried to enlighten how the fear of catching Covid-19 is related to psychological symptoms and the mediating role of social support and sleep quality in these relationships. A total of 229 psychology students participated in the research in return for research credits. The participants filled out the Covid-19 Fear Scale, Multidimensional Perceived Social Support, Sleep Quality, and SCL-90 Scale, respectively. The findings of the study showed significant relationships among these variables. Also, the fear of Covid-19 was positively correlated with psychological symptoms (somatization, anxiety, depression, sensitivity, obsession, phobia, anger, and paranoia). Significant other support partially mediated the relationship between the fear of Covid-19 and some psychological symptoms. Besides, sleep quality played a partial and fully mediating role in the relationship between the fear of Covid-19 and all psychological symptoms. These findings indicate that significant other support acts as a buffer. In the future, we suggest that practitioners develop programs that will increase family and friend support and improve sleep quality in reducing the fear of Covid-19 and psychological symptoms.